Do gór, jak i wszystkiego innego, można mieć podejście różnorakie. Jedni będą je uwielbiać, inni nienawidzić, a jeszcze kolejni stwierd...
Tak już jestem skonstruowana, że z niecierpliwością wyczekuję śniegu i mrozu, jednak gdy nie mogę się rozgrzać, cały mój entuzjazm idzie się pieprzyć kochać i przestaje być przyjemnie. Mam też przekonanie graniczące wręcz z pewnością, że nie jestem w tym odosobniona.
Znacie to, prawda? To uczucie, gdy niby jest nam ogólnie ciepło, ale jakoś zaczyna nas telepać. Niezależnie od tego, jaka jest temperatura otoczenia oraz, gdzie akurat się znajdujemy - na szlaku, czy... w domu na sofie.
Taka wewnętrzna trzepawka bywa wyjątkowo upierdliwa, bo mimo że jesteśmy odpowiednio ubrani, a temperatura nie jest ekstremalnie niska, zaczynamy dzwonić zębami jak wściekli, a stan ten może nas dopaść zarówno na początku wędrówki, jak i podczas postojów. Możesz pomyśleć, że rozkłada Cię jakieś choróbsko, ale to nie to. To też nie jest ten stan, którego można doświadczyć w sytuacjach ekstremalnych, gdy mówimy o wychłodzeniu, czy odmrożeniach.
Tak po prostu bywa (Chyba że cierpisz na jakieś dolegliwości krążeniowe. Wtedy musi się wypowiedzieć Twój lekarz), że czasem odczuwamy wewnętrzne zimno i jedyne, co nam pozostaje, to zrobić coś, by te dreszcze maksymalnie zminimalizować.
Ciepło w górach - Co robić, by nie trząść się z zimna?
AUTOSUGESTIA - 'Jest mi ciepło, jest mi ciepło.' Jakkolwiek prostacko i infantylnie to brzmi, na mnie działa i przestaję się skupiać na tym, że szczękam zębami. A samo szczękanie szybko ustaje. Gdyby wszystko było takie proste...
PICIE - Z jednej strony woda, która zadba o nawodnienie i odpowiednie rozrzedzenie krwi, która z łatwością będzie docierać do wszystkich miejsc, utrzymując je w cieple. Z drugiej strony ciepła herbata (szczególnie podczas postojów), która wspaniale rozgrzewa i podnosi morale, niezależnie od tego, jak bardzo dookoła pizga złem. A taka imbirowa z sokiem malinowym to już w ogóle petarda.
JEDZENIE - Przed wędrówką warto wszamać coś lekkostrawnego, by nam nie ciążyło, ale jednocześnie zapewniło wystarczająco dużo energii do funkcjonowania naszego organizmu. A gdy wszystko dobrze działa, to i ukochane ciepełko nie ucieka. W trakcie, by utrzymać poziom energii na dobrym poziomie, bez krępacji i wyrzutów sumienia wciągamy coś słodkiego. Do pełni sukcesu, po powrocie lub w trakcie przerwy w schronisku warto podjeść coś mocno przyprawionego, by jeszcze bardziej pobudzić nasze krążenie do działania i tym samym zapewnić przyjemne uczucie ciepła.
RUCH - Na początku wędrówki (po wyjściu ze schroniska, czy samochodu) lub po skończonej przerwie, pewien odcinek szlaku przejdź w tempie szybszym niż zazwyczaj idziesz. W ten sposób pobudzisz krążenie, zadbasz o dobre ukrwienie mięśni (nie mów, że ich nie masz) i się rozgrzejesz. Ruszaj palcami stóp. Szczególnie na postojach. Bo nawet mimo odpowiedniego obuwia i super technicznych skarpet, stopy w bezruchu bardzo szybko marzną, a jak zmarzniemy od stóp, to ciężko się rozgrzać. Ja w każdym razie tak mam. Uskuteczniaj energiczne wymachy ramionami. Takie wygibasy sprawdzają się w przypadku zmarzniętych dłoni dużo lepiej niż ich rozcieranie (dłoni, nie wygibasów), bo krew sprawniej dociera do czubków palców, tym samym rozgrzewając dłonie.
A jak Wy sobie radzicie z napadającym uczuciem chłodu podczas Waszych szwendaczek?
Tak już jestem skonstruowana, że z niecierpliwością wyczekuję śniegu i mrozu, jednak gdy nie mogę się rozgrzać, cały mój entuzjazm idzi...
Tego, czym jest wyjazd, podróżą zwany, nikomu tłumaczyć nie trzeba. Ot, to po prostu przemieszczanie się z miejsca, w którym na co dzień przebywamy, w zakątki mniej lub bardziej odległe. Wojaże, wędrówki, pielgrzymki - jak zwał, tak zwał i każdy, kto je uskutecznia, porywa się na nie z różnych powodów. Bo chce doświadczać, odkrywać, a może po prostu oderwać się od codzienności.
Nam też dość często zdarzają się konfrontacje z pytaniem 'A dlaczego wyjeżdżacie?' oraz z pytaniem pomocniczym 'A czemu was ciągle gdzieś ciągnie? Przecież siedzenie na tyłku jest równie dobrą rzeczą!'. Dlatego zbieram tutaj tych kilka powodów, odpowiadających na pytanie: Dlaczego? Bo choć - czego nie ukrywamy - lubimy nasze cztery ściany i uprawiany kanaping & leżanking, to jednak nasz wewnętrzny szwendak nigdy nie śpi i całkiem aktywnie podszeptuje, by ruszać przed siebie. I znowu, i znowu, i znowu. Nieważne, czy na pagóry, czy w miasto, czy blisko, czy daleko. Kluczem do całej frajdy najczęściej bywają odwiedziny nowego miejsca i tak się kręci ta cała szwendaczkowa karuzela.
Turystyczne wojaże i górska szwendaczka - Czym dla nas są?
UCIECZKA OD CODZIENNOŚCI
Codzienność bywa fajna, jednak z tą przewidywalnością zdecydowanie nie jest jej do twarzy. Praca, jedzenie, spanie, domowe obowiązki, dedlajny, ASAPy, wkurzający szef, mąż, żona, wściekle terkoczący budzik o barbarzyńskiej porze poranka - 6 a.m. Przy takim stanie rzeczy, zdecydowanie dobrze robi mały bunt i wybycie w cholerę, wstając oczywiście o prawilnej i jedynej słusznej godzinie 4:30 (a nawet wcześniej), coby wszystkie założenia wojażowe spełnić.😊
WOLNOŚĆ
Co za dużo, to niezdrowo, dlatego jeśli codzienność wzmaga frustrację, a dotychczas nawet ulubione czynności doprowadzają nas do szewskiej pasji, a ściany domostwa zdają się do nas zbliżać, uratować nas może tylko przestrzeń. To właśnie dlatego w górach czujemy się wolni. I chodzi nie tylko o ciało, ale i o umysł. Idziemy tam, gdzie zaplanowaliśmy, robimy to, co chcemy, a nie to, co trzeba lub czego ktoś od nas wymaga. Jesteśmy. Po prostu.
WYTRZYMAŁOŚĆ
Choć wyjazd to z jednej strony relaks, zawsze zdarzy się jakaś sytuacja, która wystawi nas na próbę i tylko od naszej wewnętrznej siły i upartości będzie zależało, jak sobie z ewentualnym problemem poradzimy. Bierzemy odpowiedzialność za siebie nawzajem, zmieniamy się, doświadczamy czegoś nowego i tym samym stajemy się silniejsi i bardziej wytrzymali wobec kolejnych wyzwań.
RADOŚĆ
Radością i frajdą jest wyjazd sam w sobie. Jeśli jednak dołożymy do tego nowo poznanych ludzi, miejsca, możliwość spojrzenia na życie z dystansu, dostajemy całkiem pozytywne kombo. Żal by było nie skorzystać.
PRZYGODA
Wyjazd pozwala nam poczuć, że możemy żyć pełną piersią. Czy to wędrując po górach, czy zdobywając szczyty, czy też odwiedzając nieznane miejskie zakamarki lub próbując się z nowymi dla nas aktywnościami. Nie ma, że się nie da. Okazję do przygody trzeba wykorzystać. 😊 Szukamy nowych miejsc, odkrywamy na nowo te stare.
NAUKA
Z każdego wyjazdu, a ten wcale nie musi być daleki, wracamy z pokładami nowych doświadczeń i świeżej wiedzy o świecie, ludziach, czy kulturze. Gdyby człowiek mógł uczyć się poprzez podróże, a nie siedząc w szkolnej ławce, życie od razu byłoby piękniejsze. Nie prawdaż?
KOLEKCJONOWANIE WSPOMNIEŃ
Bez wyjazdów nasze szufladki w mózgu odpowiedzialne za wspomnienia byłyby wyjątkowo ubogie. Wszak codzienność to słaby materiał do trwałego zapisu w pamięci. Jednak, gdy już ruszymy przed siebie, możemy zapełniać twarde dyski w naszych głowach niesamowitymi miejscami, krajobrazami, zapachami, przeżyciami, sytuacjami i odtwarzać je potem do woli w długie, zimowe wieczory.
ZASPOKAJANIE CIEKAWOŚCI
Nieważne, że mówią, iż ciekawość jest pierwszym stopniem do piekła. Widocznie jest nam pisane, by smażyć się kiedyś w ciepłym kociołku. Choć całkiem lubię mój czubek nosa, to jednak nie chcę skupiać się tylko na nim i mam zamiar poznawać coraz to więcej, konfrontując informacje przeczytane z rzeczywistością. Nie odpuszczę póki się nie przekonam, czy trawa jest faktycznie bardziej zielona gdzie indziej, czy to tylko takie czcze gadanie. 😊
I tak idąc za głosem wewnętrznego szwendaka, wojażujemy dla siebie, dla własnej radochy i satysfakcji, a bynajmniej nie dlatego - jak nam niektórzy zarzucają - by komuś zaimponować, czy czuć się lepszymi od innych.
A jak to jest z Wami? Co Was "wygania" z czterech ścian na szlakowe i miejskie podboje?
I tak idąc za głosem wewnętrznego szwendaka, wojażujemy dla siebie, dla własnej radochy i satysfakcji, a bynajmniej nie dlatego - jak nam niektórzy zarzucają - by komuś zaimponować, czy czuć się lepszymi od innych.
A jak to jest z Wami? Co Was "wygania" z czterech ścian na szlakowe i miejskie podboje?
Tego, czym jest wyjazd, podróżą zwany, nikomu tłumaczyć nie trzeba. Ot, to po prostu przemieszczanie się z miejsca, w którym na co dzień...
Zimowa aura już za momencik na dobre rozgości się za naszymi oknami, a w górach wykupi opcję all inclusive i pomieszka do wiosny, ciesząc gawiedź spragnioną śnieżnego szaleństwa i bajkowych krajobrazów podczas wędrówek szlakami pełnymi chrzęszczącej od mrozu białej pierzynki.
Pośród entuzjastów aktywnego wypoczynku następuje pospolite ruszenie i w gotowości stają majty z golfem, raki (bynajmniej nie do skonsumowania), gorący napitek w termosach i wszystko inne, co pomoże nam zadbać o nasze ciepełko, bo - jak powszechnie wiadomo - zimą, choć pięknie, jest zimno, a fakt ten może sprawić, że zaczną się schody. Szczególnie wtedy, gdy pokpimy sprawę z odpowiednim do temperatury ubiorem lub znajdziemy się w sytuacji kryzysowej na przykład na skutek wypadku. Różnie bowiem bywa.
Zimno wtedy nie próżnuje, bardzo szybko daje o sobie znać i nie jest to nic przyjemnego ani bezpiecznego, jeśli trwa długo.
Wychłodzenie organizmu czy odmrożenia to wcale nie jest pieśń ze zboczy Everestu, czy nawet naszych, bardziej swojskich Tatr. Może dopaść wszędzie, nawet w poczciwych Sudetach, czy Beskidach, gdzie długa wędrówka wespół z pobłądzeniami i wyjątkowo nieprzyjemną aurą gotowały wędrującym niemałe problemy. Nie ma więc co kozaczyć, tylko przygotować się na każdą ewentualność i wiedzieć, jak postępować w sytuacji kryzysowej.
Wychłodzenie organizmu - Kto jest najbardziej narażony?
Do szybkiego wychłodzenia organizmu dochodzi najczęściej w sytuacjach nagłych i ekstremalnych - wpadnięcie do wody (dlatego, jak będziecie próbowali biegać po ledwo zamarzniętym stawie, to Was przełożę przez kolano i zdzielę laczkiem!), czy utknięcie w szczelinie lodowca.Powiecie - ok, ale przecież w takich Karkonoszach nie ma lodowca, więc nigdzie się nie wpadnie i nie utknie. Może i nie, ale tutaj dzieła spustoszenia mogą dokonać przenikliwa wilgoć i znienawidzony, przenikający do szpiku kości i rozpieprzający grzywkę wiatr, który skutecznie wydmucha ciepłą warstwę powietrza z naszej odzieży i jeśli nic nie zaradzimy, utrata ciepła tylko będzie rosnąć.
Standardowo najbardziej narażone będą dzieci oraz osoby starsze. Niemniej jednak uważać muszą wszyscy, bo wpływ na naszą zimno-odporność mogą mieć nawet przyjmowane leki, ogólna kondycja organizmu oraz spożywanie alkoholu, bo ten, mimo że rozgrzewa w momencie wypicia, sprawia, że naczynia krwionośne się rozszerzają, a stąd już niedaleka droga do szybkiej utraty ciepła. Prądem raczymy się więc nie na postojach pośrodku niczego, a już na ciepłej kwaterze.
Zadbanie o ciepło zaczyna się już przy wyborze drobiazgów ubraniowych. Możemy mieć ultra wypasioną oraz techniczną kurtkę i takież spodnie, ale z gołą głową, odsłoniętym nosem i dłońmi oraz w przyciasnych butach sukcesów nam nie wróżę, bo to właśnie dłonie, nos, czy uszy marzną najszybciej i powinny być chronione przed zimnym wiatrem. By nabawić się odmrożeń wcale nie musimy pakować się w obszar z temperaturą poniżej -20°C. Czubki palców, nos, czy uszy możemy sobie uszkodzić już przy temperaturach oscylujących w okolicy 0°C, co z zimnym wiatrem jest wystarczająco mroźną i szkodliwą mieszanką.
Wychłodzenie i odmrożenia - Czym są, jak do nich dochodzi i jak je rozpoznać?
Odmrożenie to miejscowe uszkodzenie tkanek i najczęściej dopada palce dłoni, stóp, uszy oraz nos. O wychłodzeniu/hipotermii mówi się wtedy, gdy temperatura ciała spada poniżej 35°C. Nasz organizm jest bardzo mądrym ustrojstwem i szybciej niż my ogarnia, że coś jest nie w porządku. Gdy temperatura ciała spada, organizm próbuje temu przeciwdziałać, generując ciepło, "zaprzęgając" do pracy nasze mięśnie. To wtedy zaczynamy mieć silne dreszcze. Oddawanie ciepła regulowane jest przepływem krwi. Naczynia krwionośne w nogach i rękach zwężają się i tym samym zmniejsza się ukrwienie w tych obszarach. Dzięki temu ciało traci mniej ciepła, a dodatkowo więcej krwi (ciepłej) trafia wgłąb ciała do ważnych narządów - mózgu, serca, czy płuc, by te mogły pracować.Niestety, aby nasze ważne bebechy miały ciepło, te "mniej potrzebne" części ciała cierpią z zimna, a to może pociągnąć za sobą ryzyko odmrożenia sobie na przykład wspomnianych paluchów.
Jeśli stracimy więcej ciepła niż nasz organizm jest w stanie wytworzyć, temperatura ciała zaczyna spadać, dochodzi do hipotermii i sytuacja robi się bardzo poważna, bo zagraża życiu.
Każde odmrożenie jawi się na początku zawsze jako odmrożenie pierwszego stopnia, kiedy dotknięte obszary ciała są wyjątkowo blade, przybierają częściowo szarawo-białą barwę. Skóra jest zimna i bez czucia. Po ogrzaniu skóra zaczerwienia się, wraca czucie, a poszkodowany odczuwa ból.
Przy odmrożeniach drugiego stopnia robi się dużo bardziej nieprzyjemnie. Tworzą się bąble (nabiegłe krwią), a zamarznięty obszar ciała przybiera czerwono-niebieskawą barwę.
Trzeci stopień odmrożeń to już przypadłość ekstremalna, objawiająca się niebieskawo-czarną skórą i obumarłą tkanką pod spodem. Tak odmrożonych i uszkodzonych części ciała nie da się zaleczyć, a w wielu przypadkach trzeba je nawet amputować.
W przypadku wychłodzenia pierwszego stopnia dochodzi do skurczu mięśni, poszkodowany zaczyna mieć dreszcze i oddychać głęboko. Temperatura ciała utrzymuje się pomiędzy 35°C a 32°C.
Gdy temperatura ciała dalej spada i utrzymuje się w granicach między 32°C a 28°C, mamy do czynienia z wychłodzeniem drugiego stopnia. Sytuacja ma wpływ na funkcjonowanie mózgu, mięśnie sztywnieją, a poszkodowany robi się wyjątkowo senny i niekontaktowy. Zagrożenie życia (to jest jednak sprawa indywidualna i każdy może reagować inaczej) ma miejsce przy wychłodzeniach trzeciego stopnia. Poszkodowany jest nieprzytomny, a puls praktycznie niewyczuwalny.
Co ważne, przy ekstremalnym wychłodzeniu, przy ustaniu oddechu, do śmierci mózgu dochodzi dużo później niż w innych przypadkach zaburzeń krążeniowo-oddechowych. Dzieje się tak dlatego, ponieważ spowolniona (na skutek niskiej temperatury) przemiana materii sprawia, że mózg może dłużej funkcjonować. Poszkodowany może wyglądać już na martwego, a ciągle żyć. Dlatego ważne jest podjęcie prób reanimacji, pamiętając przy tym jednocześnie, by gwałtownie nie poruszać kończynami poszkodowanego.
Odmrożenia i wychłodzenie organizmu - Pierwsza pomoc. Jak reagować i zapobiegać?
Mimo przygotowań i świadomości z zagrożeń, stało się. Nie udało nam się zatrzymać ciepła i podejrzewamy, że zaczynamy sobie odmrażać to i owo. Jak postępować i co zrobić, by sobie pomóc i bardziej nie zaszkodzić?Zmarzniętym dłoniom pomaga ich energiczne rozcieranie. Kto tak nie robił choć raz, ręka w górę? Jednak, gdy w grę wchodzi podejrzenie prawdziwych odmrożeń - palców, nosa, czy uszu, takie rozcieranie może przynieść więcej szkody niż pożytku, gdyż istnieje ryzyko dalszego uszkodzenia tkanek. W takiej sytuacji najbezpieczniej będzie przenieść się w miarę możliwości w cieplejsze miejsce i poratować się ciepłem własnego ciała, wsuwając dłonie na przykład pod pachy. Cokolwiek byśmy nie robili, należy w miarę możliwości wezwać odpowiednie służby medyczne.
W przypadku wychłodzenia, gdy poszkodowany ma dreszcze, ale jest przytomny i w pełni kontaktowy, należy przede wszystkim chronić go przed zimnem. Pomocne będzie też wypicie czegoś ciepłego z cukrem, ostrożne zdjęcie biżuterii oraz mokrej odzieży. Gdy poszkodowany robi się senny, należy go położyć, okryć, w miarę możliwości nie poruszać gwałtownie i monitorować funkcje życiowe tak, by w razie ustania oddechu natychmiast rozpocząć masaż serca.
Mam nadzieję, że nie mieliście tej wątpliwej przyjemności doświadczenia takich atrakcji na własnej skórze, ani nie musieliście stawać na wysokości zadania, by komuś pomóc. Niech tak już będzie zawsze, a przynajmniej jak najdłużej.
Ubierajcie się odpowiednio, gdy zamierzacie długo łazikować na zimnie. Zaprzyjaźnijcie się z warstwami "na cebulkę", które Was będą grzać i szybko schnąć. Zmieniajcie wilgotną odzież na ciepłą i suchą. Nie zapominajcie o rękawiczkach i czapce. Nieważne, że wyglądacie w niej jak czopek. Ma być Wam ciepło. Nie noście zbyta ciasnego obuwia, bo w przeciwnym razie krążenie krwi w stopach będzie utrudnione, a tym samym szybko zrobi Wam się zimno, a paluchy będą cierpieć.
No i przede wszystkim - Nie kozaczcie!
A tymczasem trzymajcie się ciepło. Niech Was gacie z golfem grzeją nieprzerwanie. 😊
Zimowa aura już za momencik na dobre rozgości się za naszymi oknami, a w górach wykupi opcję all inclusive i pomieszka do wiosny, ciesz...
Kiedy listopad próbuje nami zawładnąć, nie pozostaje nic innego, jak pokazać mu środkowy palec, dając do zrozumienia, że mamy go tam, gdzie plecy tracą swą szlachetną nazwę. Zabunkrowanie się w bazie z koca zdaje wprawdzie egzamin i jest jak znalazł na takie okoliczności przyrody, jednak świeżutka porcja tlenu działa zdecydowanie lepiej.
Kiedy listopad próbuje nami zawładnąć, nie pozostaje nic innego, jak pokazać mu środkowy palec, dając do zrozumienia, że mamy go tam, gd...
Temat był i jest wałkowany na okrągło, a mimo wszystko wraca jak bumerang, ponieważ są wśród nas jednostki wyjątkowo oporne na wiedzę i wszelkie sugestie, do których nie dociera - choćby się im to młotkiem do łba tłukło - że górska wędrówka rządzi się nieco innymi prawami niż zwyczajne łazęgowanie po nizinach lub miejskich ścieżkach prowadzących od baru do baru. Eureka, prawda?
Oczywiście nie jest tak, że z górską łazęgą mają nam się kojarzyć moce nadprzyrodzone i jeśli ich nie posiadamy, to lepiej byśmy nie opuszczali naszej cieplutkiej i bezpiecznej chaty. Nie jest też tak, że całe zło wszechświata będzie się czaiło na nas za pierwszym lepszym krzakiem. Ot, góry to po prostu środowisko nieco bardziej wymagające, które kopnie nas w tyłek, jeśli będziemy doń za bardzo fikać.
Dlatego też trzeba przyjąć do wiadomości, że szlak może być mniej lub bardziej wymagający (zalegający śnieg, lawiny, spadające kamienie), a ryzyko upadku, czy innego urazu tamże jest zdecydowanie większe niż na parkowej ścieżce. Brzmi logicznie, nie?
Do pakietu wypada dorzucić też trochę sprzętu, coby skarpet zamiast rękawiczek nie próbować używać, wiedzieć na co możemy sobie kondycyjnie pozwolić i jeszcze ogarniać na bieżąco prognozy pogody. Nie, długoterminówki się tutaj nie sprawdzą!
Ze względu na powyższe, poskramiamy więc naszą zajebistość, chowamy dumę oraz nastawienie jestem_tak_cudowny_że_żaden_pagór_nie_jest_mi_straszny do kieszeni, bo zakładam, że mądre z nas wszystkich ludziki i nie chcemy wpakować się w jakąś nieprzyjemną sytuację na własne życzenie. Na tę okoliczność trzymamy się wskazówek, które pozwolą zadbać o nasz komfort i bezpieczeństwo, minimalizując ryzyko wpakowania się w kłopoty.
10 przykazań bezpiecznego i komfortowego wędrowania w górach
PLANUJ
Poszperaj we wszechwiedzących internetach, zasięgnij języka u stałych bywalców, ogarnij mapę i zaplanuj trasę tak, żebyś nie był zdziwiony jej długością i atrakcjami, jakie mogą tam na Ciebie czekać.
BĄDŹ KRYTYCZNY
Domyślam się, że lubisz sobie krzyknąć I've got the power!, ale zastanów się dwa razy zanim porwiesz się na bardzo eksponowany szlak, czy nie przerażają Cię sztuczne ułatwienia, czy na pewno nie masz lęku przestrzeni, a Twój krok będzie pewny w każdej płaszczyźnie.
NIE PRZECENIAJ KONDYCJI
Jeśli hobbystycznie częściej okupujesz fotel niż się gimnastykujesz, a dodatkowo masz to (nie)szczęście bycia etatowcem, któremu grozi płaskodupie od siedzenia minimum ośmiu godzin przy biurku, wychodzenie na długi szlak wprost z samochodu lub autobusu (po robocie, bo nie chcesz tracić czasu) nie będzie najlepszym pomysłem. Tutaj jednak przymknę oko, bo też bywam grzeszna w tej materii. Pamiętaj jednak, że sił musi starczyć nie tylko na wtoczenie się na górę. Trzeba jeszcze zleźć na dół na własnych kopytkach. I niech Ci nawet nie przychodzi do głowy, by wzywać helikopter ratunkowy. To nie jest taksówka!
BĄDŹ NICZYM POGODYNKA
Bądź jak Omena i Kret razem wzięci i sprawdzaj prognozy, śledząc różne modele pogodowe. Dowiaduj się o warunki, jakie aktualnie panują w regionie, w który się wybierasz.
UBIERAJ SIĘ ODPOWIEDNIO
Dobre buty w góry to nie szpilki, ani japonki, ani tym bardziej balerinki robione na drutach. Ma być stabilnie i wygodnie. Jeśli będziesz czuć każdy kamień pod stopą, nie będzie Ci miło. Jak już ogarniesz temat butów przygotuj się ubraniowo na każdą ewentualność, bo nawet jeśli będziesz pogodynką, to aura i tak spłata Ci figla i przechrzci deszczem i przepizga wiatrem, by zaraz po tym dopiec boleśnie słońcem. Ubierz się więc tak, by móc manewrować poszczególnymi sztukami odzieżowego ekwipunku.
INFORMUJ
Zawsze zostawiaj wiadomość o tym, gdzie się wybierasz i kiedy planujesz wrócić. Informuj zarówno bliskie Ci osoby, jak i recepcję w pensjonacie czy schronisku. Bez takiej prostej informacji, organizacja ewentualnej pomocy dla Ciebie znacznie się opóźni lub w ogóle nie będzie mieć miejsca. No bo skąd ktoś będzie miał wiedzieć, że trzeba Cię szukać.
SKUP SIĘ
Dzielenie się na bieżąco wrażeniami z towarzyszami wędrówki jest jak najbardziej na miejscu, niemniej jednak, gdy przychodzi moment, by przejść przez teren bardziej eksponowany, należy wzmóc czujność. Zamiast więc mielić językiem na prawo i lewo, skup się na każdym swoim kroku i patrz dokładnie, gdzie stawiasz stopy.
NIE PAKUJ SIĘ POZA SZLAK
Jeśli nie posiadasz odpowiedniego doświadczenia i rozeznania w terenie, a w górach ostatnio byłeś na klasowej wycieczce w podstawówce, nie pakuj się poza znakowane ścieżki. Wyznaczonych szlaków jest naprawdę dostatek i nawet nie trzeba się mocno gimnastykować, by znaleźć takie bez dzikich tłumów.
LICZ NA SIEBIE
Umiesz liczyć, licz na siebie. Również w górach. Nie zakładaj, że ktoś Ci pomoże (choć powinien - ale ludzie są różni), nie zakładaj, że będziesz mieć zasięg w telefonie i od razu będziesz mógł zadzwonić po pomoc. Nie zakładaj też, że pomoc nadejdzie natychmiast, bo nawet jeśli Twoja sytuacja będzie się kwalifikowała pod akcję ratunkową z użyciem helikoptera, to ten będzie mógł do Ciebie wylecieć tylko przy określonych warunkach pogodowych. Musisz być więc przygotowany na ewentualność przeczekania i w tym czasie zapewnienia sobie prowiantu, ciepła, etc. To właśnie dlatego pakuje się do plecaka te różne, dla niektórych dziwne rzeczy.
SZANUJ OTOCZENIE
Ja wiem, że czujesz się jak pan i władcza wczechświata, ale górski szlak to nie miejsce na kręcenie dzikiej biby. Nie drzyj więc kopary, nie ładuj się misiowi do gawry, nie płosz kopytnych, nie łam roślin. Zostawiaj ślady, a nie śmieci, zbieraj wspomnienia, a nie trofea w postaci chociażby zerwanych roślinek.
Powyższe to nic wielkiego, a mimo wszystko w dalszym ciągu wiele osób zapomina o tych podstawowych rzeczach, które znacząco mogą wpływać na nasze bezpieczeństwo. Co byście dorzucili do tej listy?
Temat był i jest wałkowany na okrągło, a mimo wszystko wraca jak bumerang, ponieważ są wśród nas jednostki wyjątkowo oporne na wiedzę i...
Bycie podróżnikiem, turystą, backpackersem, szwendaczkiem, czy innym niespokojnym duchem, dla którego cztery ściany wespół z najwygodniejszym nawet fotelem szybko stają się zbyt ciasne, jest cudowne, bo gwarantuje mnogość pozytywnych wrażeń, doznań, doświadczeń, sytuacji, a to wszystko do kompletu z poznawaniem nowych, ciekawych ludzi i... ich charakterów.
Tutaj jednak - bywa, że nawet często - następuje zwrot akcji, bo świat tak już jest skonstruowany, by dbać o to, żebyśmy się z nadmiaru słodyczy, pozytywnych emocji, różowej waty cukrowej, czekolady pochłanianej na szlakach i wyskakujących zza winkla kamzików i jednorożców nie porzygali. W słoik turystycznego miodu z impetem ląduje więc łyżka dziegciu pod postacią ludzkiego buractwa, psując raz na czas jakiś nasze pozytywne nastawienie do świata.
Za każdym więc razem, gdy ktoś, oglądając nasze zdjęcia, wzdycha z rozmarzeniem i mówi, jak to nam fajnie, bo nic tylko jeździmy, zwiedzamy, odpoczywamy, etc., ja uśmiecham się pod nosem. Oczywiście zwiedzanie, odpoczynek, ciekawe wycieczki, nowe szlaki to absolutne sedno naszych wyjazdów, jeżeli jednak komuś się wydaje, że na tym się składowe wypadu kończą, to ma rację - wydaje mu się. 😂
Wystarczy bowiem, że postawimy nasze kopytka na bardziej uczęszczanym gruncie - czy to w górach, czy też pośród turystycznych, miejskich atrakcji, ONI już tam będą. Gotowi, by wystawić naszą cierpliwość i opanowanie na próbę.
Wkurzający turyści, których spotkasz podczas swoich wojaży
WIECZNIE NIEZADOWOLONY PORÓWNYWACZ
Gatunek ten występuje zarówno stadnie, jak i w pojedynkę, zasiedlając i eksplorując wszystkie dostępne tereny. Na pierwszy rzut oka zupełnie nieszkodliwy, jednak z biegiem czasu turbo irytujący. Szczególnie wtedy, gdy zacznie sugerować, że Ty też powinieneś być niezadowolony ze swoich wyborów. To niby typ, który w wielu miejscach był i dużo widział, jednak zamiast być inspiracją dla innych, swoim zachowaniem raczej sprowadza do parteru, a Ty w ostatecznym rozrachunku sam zaczynasz się zastanawiać, czy ten pensjonat to aby na pewno jest ok, skoro ten pana-porównywacza jest lepszy, fajniejszy i jeszcze pewnie buzi daje.A jeśli podczas rozmowy zdarzy Ci się opowiedzieć o jakimś Twoim wyjeździe, z którego byłeś mega zadowolony, pan-porównywacz wytoczy ciężkie działa pod postacią wątpliwych argumentów, że wszystko fajnie, spoko, ALE... To ten typ, któremu nie dogodzisz, choćby skały srały. W ultra wypasionym hotelu z rozrzewnieniem będzie wzdychał do drewnianej chatki gdzieś na odludziu, w górach od razu zatęskni do nadmorskich plaż i drinków z palemką, a na wyjeździe all inclusive dobitnie stwierdzi, że on by to wszystko sam lepiej zorganizował.
PANIKARZ
Właściwie to należą się jegomościowi ukłony, bo ja z takim nastawieniem nie ruszyłabym się dalej niż poza obszar wyrka, a i to wcale nie jest pewne, bo jak wszyscy wiedzą, wokół sypialnianych łóżek zawsze pływały rekiny albo inne stwory czyhające tylko aż wysuniemy kopytko spod kołdry.Jeśli spotkasz takiego na szlaku, możesz być pewny, że zaszczyci Cię jakąś przestrogą, którą na całe szczęście będziesz mógł zweryfikować osobiście. Całe jego nastawienie pozostanie bez większego wpływu na Ciebie i dalszy przebieg Twoich eskapad.
W każdym razie, jeśli wspomniany panikarz okaże się być częścią Twojej grupy wycieczkowej, porzuć wszelkie nadzieje lub znieczul się odpowiednio zapijając valium i relanium wiadrem spirytusu. Ten gatunek nie próżnuje. Jeszcze dobrze nie wyruszycie, a Ty będziesz znał wszystkie statystki katastrof lotniczych, częstotliwość ataków ze strony dzikich zwierząt, jak i aktywność gangów i mafii w danym regionie. Pal sześć, gdy na gadaniu się kończy. Gorzej, gdy delikwent ubzdura sobie coś w trakcie górskiego marszu, rejsu, zwiedzania i stwierdzi, że on dalej niee i chce wracać natychmiast. Wtedy wyjazd całej grupy jest skazany na porażkę, bo przecież osobnika nie odizolujesz od reszty, zamykając go w piwnicy. A szkoda...
ZAGORZAŁY MIŁOŚNIK JĘZYKA POLSKIEGO
Do wyjazdów pierwszy, wszak foty na fejsika same się nie zrobią. Zwykle nawet zorientowany w temacie, wie gdzie jedzie oraz czego chce. Niby wszystko pięknie. Poza jednym drobnym minusem, którym okazuje się być nadinterpretacja uwielbienia do Roty Marii Konopnickiej, każąca amatorowi podróży komunikować się wyłącznie w języku polskim. Bo skoro on odwiedza nowe miejsce, to lokalsi mają go rozumieć - nieważne, czy to będzie Ukrainiec, czy mieszkaniec Burkina Faso.Z uporem maniaka, będzie SY-LA-BI-ZO-WAŁ głośno i wyraźnie, bo ktoś mu kiedyś powiedział, że jak tak będzie się komunikował, to każdy zrozumie.
Gdy przyjdzie Ci spotkać tegoż osobnika z Twej drodze, nie przyznawaj się - choćby Cię przypalali żywym ogniem - że język polskich wieszczów nie jest Ci obcy. W przeciwnym razie może to skutkować tym, że wspomniany miłośnik polskiej mowy do końca wyjazdu będzie suszył Ci głowę o tłumaczenie rzeczywistości - od karty dań po opisy turystycznych atrakcji.
SYMPATYK KIELISZKA I BUTELKI
Na wyjazdach zorganizowanych imprezę rozkręca już w samolocie, samochodzie lub na tyłach autokaru sukcesywnie przemieszczając się ze szkłem ku przodowi. Wody ognistej łaknie niczym kania dżdżu i nie przepuści żadnej alko okazji zwiększając tym samym niebezpiecznie ilość siku-przystanków i tym samym wydłużając podróż.Podgatunkiem wspomnianego sympatyka jest łowca, którego aktywność objawia się wbiciem na Jana w sam środek imprezy i przykolegowanie się do wybranych ofiar, które są w posiadaniu płynnego obiektu pożądania. Przysiądzie się jak gdyby nigdy nic, zacznie nawet snuć całkiem ciekawe opowieści, a Ty ani się obejrzysz, a zostaniesz z pustą flaszką i szklanką po paluszkach. Takiego łowcę spotkaliśmy kiedyś w schronisku w Piątce. Stoliki zmieniał z częstotliwością wprost proporcjonalną do pojawiania się na nich nowych butelek.
MISTRZ ORIENTACJI
W zasadzie typ jest średnio szkodliwy, a dodatkowo zadba o powycieczkowe wspomnienia. Niemniej jednak czasami bywa to męczące, gdy zamiast się relaksować musisz - niczym oko Saurona - lustrować okolicę i poczynania delikwenta, bo w przeciwnym razie resztę wyjazdu spędzisz na poszukiwaniach. A nasz mistrzunio potrafi zgubić się wszędzie - na prostej drodze w mieście, na górskim szlaku, a nawet w drodze do toalety w knajpie. Oczywiście zawsze zapomni wziąć ze sobą telefon, albo ten akurat wtedy mu się rozładuje, a nawet jeśli nie, to zapomnij, że będzie w stanie określić Ci, gdzie się znajduje. Zabawę w podchody czas zacząć. 😂A Wy kogo dodacie do listy? A może podzielicie się jakąś historyjką wyjazdową, bo nie wierzę, że los Was do tej pory chronił przed spotkaniami z podobnymi osobnikami. 😊 Jedziemy z koksem, komentarze są Wasze.
Bycie podróżnikiem, turystą, backpackersem , szwendaczkiem, czy innym niespokojnym duchem, dla którego cztery ściany wespół z najwygodni...
Gdyby ktoś mnie kiedyś próbował przekonać, że spojrzę przychylnym okiem i z niemałą fascynacją na wodne aktywności, tylko łypnęłabym na delikwenta z politowaniem i popukałabym się w czoło. No bo czym tu się jarać? Trzaskaniem długości na basenie, pływając w tę i z powrotem? Nuda! W wodzie to ja mogę co najwyżej poleżeć. W wannie.
O nurkowaniu nawet nie wspominam, bo dotychczas wszystkie skojarzenia, o ile jakieś były, sprowadzały się do profesjonalnych wypraw lub akcji poszukiwawczych, w których brali udział wyłącznie badass-guys w całym osprzęcie kosmicznym do tego stopnia, że jakbym takowych spotkała w ciemnej uliczce (wiem, mało prawdopodobne, ale w końcu nie ma rzeczy niemożliwych), to bym się przeżegnała lewą nogą i na miejscu zeszła na zawał albo na efekt WOW. Więc gdzie w tym ja z moją łamagowatością? No z czym do ludzi?! Wersji rekreacyjnej nigdy nie brałam pod uwagę. Poza tym, kto to widział taplającego się w wodzie koziorożca?! W dodatku w masce?! 😂 No way!
Jak to jednak prawią mądrzy tego świata - Nigdy nie mów nigdy. I ja się tych mądrych czasami nawet słucham. 😊
Mój pierwszy raz z nurkowaniem
To był zupełny przypadek. Ot, okazja, którą dała mi wizyta w Benidormie, gdzie intro nurkowe było jedną z przewidzianych dla nas atrakcji. A że wyznaję zasadę, iż sytuacje należy wykorzystywać, nie mogło być inaczej i w tym przypadku. Całą naszą grupką ruszyliśmy więc ku przygodzie. Nie powiem, ja z duszą na ramieniu i sercem w gardle, bo ogólnie to boidupa ze mnie. Jak się jednak powiedziało A, trzeba było powiedzieć B, choć dopasowanie skafandra wcale mnie w tej materii nie wspierało i byłam już o krok, by stwierdzić: pieprzę to, płyńcie sami, ja zostaję. 😂
Ostatecznie, po stękach, jękach, uprawianiu konfekcyjnej jogi i rzucaniu bluzg, jakie nie przystoją nawet największemu zakapiorowi, wbiłam się w ten przecudnej urody, pianką zwany, mokry garniturek. Dałam się ubrać w resztę potrzebnego ustrojstwa, którego nazw wtedy nie potrafiłam nawet powtórzyć i już miało być z górki.
I prawie było. Tylko, że maskę sobie za luźno (bo przecież nie będę sobie gębusi ściskać) zamocowałam na łbie i się franca delikatnie przesunęła, a to wystarczyło, bym dostała słoną wodą po mych ultra wrażliwych ślepiach, a i wciągnęła porcyjkę nosem.
Sygnał - problem, góra, a na powierzchni krótkie hasło do instruktora: I don't want it anymore! Ten jednak niezrażony popatrzył, odczekał chwilę i rzucił: Let's try again! It will be ok. I chwała mu za to. Bo faktycznie było w porządku, było nawet sympatycznie, choć za krótko. Tak, wiem, baba jestem, nie dogodzisz. 😂 W każdym razie nie był to jeszcze ten moment, w którym wiedziałam, że chcę się do nurkowania przekonać i ogarniać, o co w nim chodzi, o czym świadczy nawet moja krótka wymiana zdań z kolegą Łukaszem.
- Fajnie było, nie?- No spoko, fajnie. Miła i ciekawa odmiana.- To co? Teraz kurs...- Eee, niee. Fajne to to, ale tak przy okazji jakichś wakacji, a nie żeby od razu jakieś kursy robić.
Czas decyzji - A jednak chcę być nurkiem!
Wyjazd się skończył, wróciliśmy do domu i codziennych obowiązków, ale nurko-ziarno zostało zasiane, zaczęło kiełkować, a mnie zaczęło nosić. Wytrzymałam jakiś miesiąc i zaczęłam drążyć temat. Najpierw szybka konsultacja, gdzie lepiej robić kurs - ciepłe morze czy polskie wody, które z ciepłem niewiele mają wspólnego. Wyszło, że ciepłe morze, bo przecież widoczność lepsza, piękne kolory, więcej różnych żyjątek pod wodą, etc.
I właściwie byłam gotowa wrócić do Benidormu na szkolenie, jednak resztki mojego trzeźwego umysłu zdołały zasiać we mnie wątpliwość, w jaki sposób mam zamiar to ogarnąć, skoro miałby to być kurs weekendowy, a samolot do domu byłby w niedzielę. Raz, że niewykonalne, a dwa, że średnio mądre. Tym bardziej, że przyswajanie wiedzy to ja lubię sobie rozłożyć w czasie.
Nosiło mnie więc dalej, dlatego żeby sobie jakoś złagodzić ten stan, wyartykułowałam, a właściwie wypalcowałam na messengerze pytanie do Łukasza - Gdzie robiłeś kurs na OWD? na które padła odpowiedź - U znajomego. Nie ma to jak konkret.😂 Na całe szczęście zaraz po tym dostałam namiar na pożądane miejsce i człowieka, z którego skorzystałam (z namiaru, nie z człowieka) niezwłocznie, pisząc maila z milionem pytań.
Tym sposobem przyszedł czas, by jedyna w swoim rodzaju pierdołowatość i upierdliwość w mojej osobie rozpoczęły nurko-kabaret.
Trudna miłość
Nie było już odwrotu. Moje "Chcę" ewoluowało do "Chcę bardzo, natentychmiast i w dużych ilościach", nie pozwalając zasnąć podczas oglądania filmów instruktażowych, coby teoria była bardziej strawna, i trzymając moje emocje na wodzy, żebym jednak mimo niepowodzeń (a tych mogłabym wypisać całą listę) nie pieprznęła tego wszystkiego na samym początku. A było blisko, ponieważ nawet zakup ABC (płetwy, fajka, maska) nie odbył się bezproblemowo, bo tu mi coś nie pasowało, a gdzieś indziej za bardzo uciskało.
Dodatkowo, kiedy mimo całej mojej upartości i zawziętości, nie wychodziło mi nic tak, jak chciałam, miałam chęć zostawić cały ten majdan, usiąść w kątku i się rozpłakać. Ostatecznie kończyło się na bluzgo-wiązankach, które w większości, ze względu na podwodne okoliczności, nie zostały jednak wyartykułowane.
I tak sobie żyłam kilka dni z tym nurkowaniem, trochę jak pies z kotem. Niby milutko, niby frajda, bo wszystko nowe, niby ekstatycznie, jak coś w końcu wyszło, ale i na pełnym wkurwie, kiedy wciągałam nosem zawartość basenu, bo za cholerę nie potrafiłam przedmuchać maski. Ja rozumiem, że pić trzeba, ale znam lepsze trunki na tę okoliczność. Wodzie basenowej mówię stanowcze nie!
Bez tych wariatów nie byłoby tak fajnie
Kiedy akurat nie żłopałam basenowej wody, ćwiczyłam podwodne telemarki 😂
Albo się wylegiwałam 😀
A potem było Opole i łamaga w akcji mode on, czyli zapomniany balast, spadająca płetwa, źle zamocowana butla, siedzenie na dnie, na łączce, bo nie ogarnęliśmy z Damianem komunikatów i pewnie jeszcze kilka innych wpadek, o których już na szczęście nie pamiętam. Do tego chłód, siniaki (nie pytajcie skąd, bo nie wiem), bolące kości i mięśnie, o istnieniu których nie miałam pojęcia. Relaks pełną gębą.
Jednak w tym momencie mogę już napisać, że przepadłam, choć w dalszym ciągu ciężko mi uwierzyć, że przypadek mógł o tym zadecydować. A zajarałam się okrutnie. Nawet mimo tego, że na pierwszym nurku po kursie dostałam solidny łomot od rzeczywistości i musiałam się mocno postarać, by się przy chłopakach nie rozkleić. Rozbeczałam się dopiero w domu.😔 Ale nie ma tego złego. Szlabanie drogi, mamy rachunki do wyrównania!
To był świetny czas z jeszcze lepszymi ludźmi. Kaptury z głów przed najbardziej cierpliwymi (ja już dawno pizgłabym sobie płetwą przez łepetynę) instruktorami na świecie. Centrum Nurkowe Aquamatic.pl robi to dobrze.
Teraz muszę tylko jakoś w miarę bezboleśnie przetrwać do wiosny, choć nie wiem, jak zniosę tę półroczną (mam nadzieję, że nie dłuższą) separację z moim neoprenowym kochankiem. Tym bardziej, że we łbie układa mi się taki plan, że sama się go boję.
Gdyby ktoś mnie kiedyś próbował przekonać, że spojrzę przychylnym okiem i z niemałą fascynacją na wodne aktywności, tylko łypnęłabym ...
Idę o zakład, że literatura górska kojarzy Wam się przede wszystkim z relacjami z trudnych ekspedycji, opisami wydarzeń tak radosnych, jak zdobycie szczytu i szczęśliwe zejście do bazy, jak i tych dramatycznych, podczas których rozgrywała się walka nie tyleż o powodzenie danej wyprawy, co po prostu o życie jej członków. Dla równowagi, pośród tych wszystkich wyprawowych perypetii, wplecione są zwykle informacje biograficzne danych uczestników, by czynić te treści bardziej ludzkimi, ciekawymi i strawnymi.
Okazuje się jednak, że górskie czytadła nie nie tylko powaga, dramaty, Himalaistki, Kukuczka, czy Wanda. Temat można z powodzeniem ubrać w ironię, satyrycznie przerysować, kreśląc obraz idealnie komediowy, a nawet absurdalny. Góry, wspinaczka i komedia?! To tak się da?! Do niedawna nawet się nad tym nie zastanawiałam. Aż pewnego dnia wyjęłam ze skrzynki przesyłkę z zaprzyjaźnionego Sklepu Podróżnika, a z niej książkę o jakże apetycznym tytule: RUM DOODLE Zdobycie najwyższego szczytu świata, z jeszcze lepszym rysunkiem na okładce. Co tam Everest, kiedy jest Rum Doodle! Jest rum! 🥂🥂 Jest impreza! Ale od początku...
RUM DOODLE Zdobycie najwyższego szczytu świata - William E. Bowman
W tym miejscu należy nadmienić, że ta pozycja książkowa nie jest nowinką na rynku wydawniczym, bo autor, William E. Bowman, popełnił ją w 1956 roku, a więc w czasie, gdy tym najbardziej znanym, wspinaczkowym wyjadaczom góry wysokie dopiero zaczynały majaczyć na horyzoncie. Co również istotne, Bowman z górami nie miał nic wspólnego. Służył w armii, potem został pacyfistą, a zawodowo był inżynierem budowlanym. Czy ktoś taki mógł popełnić górską książkę? Po przeczytaniu krótkiej notki biograficznej nie byłam przekonana, że ten tytuł będzie zdatny do czytania. No bo nie dość, że epoka zgoła inna, to jeszcze autor zupełnie nie związany z tematem. A do tego wszystkiego tea-time'owy humor, z którym nie do końca mi po drodze. Chwała więc temu, kto na okładce wyrysował butelkę szampana, bo to ona zachęciła mnie do lektury. 😏
Czym różni się ta książka od innych górskich pozycji? Ano przede wszystkim tym, że autor uprawia tutaj szyderę bez trzymanki. Nawet trochę, a nawet mocno, na wyrost. To taki ewidentny czytelniczy kabareton pełen brytyjskiego humoru. Czy są na sali sympatycy Jasia Fasoli? Spodoba Wam się. To jest ten poziom absurdu i głupkowatego humoru, kiedy z jednej strony myślisz sobie - matko, co za głupota, a z drugiej - chichrasz się bez opamiętania.
Bo czyż może być poważnie, jeśli członkami wyprawy są angielscy dżentelmeni, pośród których mamy wiecznie chorego lekarza, czy nawigatora, który gubi się zawsze i wszędzie? Nie może być i nie jest, bo i karawana tragarzy w liczbie trzech tysięcy robi swoje, a wyprawowy kucharz doprawiający obozowe dania skórzanym paskiem, czy kawałkami gumy, jest hajtoską truskawką na torcie. I pomyśleć, że to wszystko trzyma się kupy i fajnie czyta. Nie wierzyłam. 😅
A na zachętę mój ulubiony fragment, wszak szampan jest dobry na wszystko. Mam nadzieję, że go zawsze macie na podorędziu podczas Waszych górskich wymarszów. 😂
Po kilku minutach dotarło do mnie, że nie zbliżyliśmy się ani trochę do rozwiązania problemu, a w szczelinie są już dwie osoby. (...)Poślijmy po krótkofalówkę. (...) Przez całą drogę targaliśmy te cholerne urządzenia, więc teraz zróbmy z nich użytek. (...) Czy odbiornik jest sprawny? - Skąd u diabła mam wiedzieć? (...)Wyjście z sytuacji było jedno: Wish zjedzie do szczeliny i nakłoni Jungle'a, żeby napisał instrukcję, a ja ją wyciągnę na linie, której jeden koniec Wish zabierze ze sobą na dół. Zjechał, po czym wyciągnąłem na górę wiadomość: NIE ZOSTAŁY WŁOŻONE BATERIE. SĄ SPAKOWANE W JEDNYM Z ŁADUNKÓW, ALE JUNGLE NIE WIE, W KTÓRYM. ZEŚLIJ NA DÓŁ SZAMPANA.(...) POTWIERDZAM OTRZYMANIE WASZEJ WIADOMOŚCI. JUNGLE'A ZMOGŁY ZAWROTY GŁOWY. PRZYŚLIJ BEZZWŁOCZNIE CZTERY BUTELKI SZAMPANA. BEZ NICH NIE BIERZEMY ODPOWIEDZIALNOŚCI ZA BIEG WYDARZEŃ.
Mogłabym tak wypisywać bez końca.
Komu więc polecam tę książkę? Na pierwszym miejscu wielbicielom brytyjskiego humoru, a potem każdemu, kto nie połknął sztywnego kija i lubi postrzegać świat przez pryzmat ironii, szczypty szyderstwa i odrobiny wariactwa.
Idę o zakład, że literatura górska kojarzy Wam się przede wszystkim z relacjami z trudnych ekspedycji, opisami wydarzeń tak radosnych, j...
Od postawienia kropki nad i, które miało miejsce na Chełmcu, a tym samym skompletowania Korony Gór Polski minęło niewiele. Jednak moja głodna wrażeń łepetyna już móżdżyła nad kolejnym czelendżem. I to tak trochę na przekór małżowi, który to najchętniej pouprawiałby teraz leżanking i kanaping.
Od postawienia kropki nad i, które miało miejsce na Chełmcu , a tym samym skompletowania Korony Gór Polski minęło niewiele. Jednak moj...
Uprawiając bardzo trudną miłość z nieszczęśliwie zakupionymi i posiadanymi butami AKU Caman Fitzroy GTX z narastającym przerażeniem patrzyłam w kalendarz przed naszym lipcowym wyjazdem w Alpy. Przejście jakiegokolwiek szlaku w tych trepach wiązało się z wizją odrąbania sobie stóp i zakończeniu szwendaczek już po pierwszym dniu, a tego koniecznie chciałam uniknąć. W końcu nie po to tłuczemy tyle kilometrów autem, żeby siedzieć na dupie, nie mogąc zrobić normalnego, nie okupionego bólem kroku.
Uprawiając bardzo trudną miłość z nieszczęśliwie zakupionymi i posiadanymi butami AKU Caman Fitzroy GTX z narastającym przerażeniem pa...
Pagóry - jak i wszystkie zajawki zresztą - są jak narkotyk. Raz spróbujesz, a potem już tylko szukasz okazji, by wciągnąć kolejną kreskę na siebie potrzebny ekwipunek i ruszyć ku przygodzie. Bo górska szwendaczka to nie tylko frajda, ale i idealny sposób na przewietrzenie łepetyny i przegnanie z niej codziennych stresów.
Poza tym - o czym każdy łazęgowicz wie - do łażenia po górach potrzebujesz... wyłącznie chęci, bo nikt tu przecież nie wymaga specjalnych szkoleń, czy patentów. Chcesz iść, idziesz i jesteś tylko Ty i szlak. Oczywiście jeśli wybierzesz ten mniej uczęszczany lub umiejętnie szybko zostawisz za sobą tłum.
Mimo to, by móc zapisać daną wycieczkę do szufladki wspomnień wyłącznie pozytywnych, warto pochylić się nad kilkoma aspektami, które trzeba mieć na uwadze zarówno przed, w trakcie, jak i po całym wypadzie. Niektóre z nich to drobnostki. Jak jednak wiemy, nawet mała pierdoła może zadecydować o (nie)powodzeniu całego planu, dlatego zawsze robimy - lub staramy się robić - wszystko, by siłę rażenia owych pierdół maksymalnie zminimalizować.
Pięć rzeczy, na które trzeba zwrócić uwagę przed wyruszeniem na szlak
- Nie przeceniaj swojej kondycji i doświadczenia. Realnie dopasuj długość i trudność szlaku do aktualnego samopoczucia. Jeśli ostatni raz oglądałeś pagóry na żywo pięć lat temu, a szczyty zdobywałeś w pozycji horyzontalnej scrollując górskie blogi na ukochanej sofie, to pomysł na przejście za jednym zamachem Orlej Perci będzie co najmniej dyskusyjny.
- Dokładnie zaplanuj trasę. Zorientuj się, gdzie znajdziesz skróty, gdzie w razie potrzeby będziesz mógł zawrócić, gdzie znajdują się schroniska, wiaty, ile czasu zajmie Ci dotarcie do najbliższej miejscowości, czy miejsca noclegowego.
- Dobierz i przygotuj pod daną wycieczkę swój ekwipunek. Skup się na odpowiednim ubraniu, czasie, jaki zamierzasz spędzić na szlaku, porze roku i aktualnych warunkach meteo. Jesienią - nawet mimo cudownej aury za oknem - zabranie wyłącznie krótkich gaci nie będzie najszczęśliwszym wyborem, bo wystarczy, że słońce choć na chwilę skryje się za chmurami, a wiatr zacznie Cię koncertowo smagać po podwiązkach.
- Poinformuj bliską i zaufaną osobę o tym, gdzie się wybierasz i kiedy zamierzasz wrócić.
- Przed samym wyjazdem sprawdź prognozy pogody, szczególnie pod kątem wrednych burz i ogólnego załamania aury. Ja wiem, że z ciężkim sercem się wyjazd przekłada, ale czasem jest to najlepsza decyzja. Poza tym łażenie w deszczu jest do dupy - zimno, ślisko, do domu daleko i w butach w końcu zaczyna chlupać.
Pięć rzeczy, które trzeba mieć na uwadze podczas górskiej wędrówki
- Mapa to podstawa. Najlepiej taka laminowana, której deszcze nie straszne. Oczywiście można się wspomagać elektroniką i aplikacjami wszelkiej maści, ale jak zdechnie telefon albo zasięg wystawi nam środkowy palec, to będziemy sobie mogli co najwyżej poćwiczyć orientację według mchu. #team_mapa_papierowa_rulezzz A, zapomniałabym - oprócz posiadania owej mapy, wypadałoby co jakiś czas w nią zaglądać, by upewnić się, że dobrze idziemy. Szlakowych pułapek jest bowiem w naszych górach dostatek.
- Pij! I nie mam tutaj na myśli wciągnięcia w czasie marszu kraty browaru. Regularnie uzupełniaj płyny. Nie czekaj aż zaczniesz odczuwać pragnienie. Lepiej popijać małymi łykami wodę lub izotonik niż na raz próbować to wszystko nadrobić. To tak nie działa. Tutaj się przed Wami trochę pokajam, bo to jeden z moich górskich grzeszków - często nie chce nam się zatrzymywać na piciu i później cierpię.
- Rób przerwy i wzmacniaj się. Wyjście na szczyt, czy parcie do celu jednym ciągiem jest słabe, a na dłuższą metę pozbawia wycieczkę całej frajdy, bo morale siada i ogólnie zaczyna być dupiasto. Z jednej strony nie lubię pauzować, gdy nam się dobrze idzie, jednak z drugiej te cudowne węglowodany niesione w plecaku aż się proszą o konsumpcję. A mnie długo prosić nie trzeba. 😂
- Rzuć raz na jakiś czas okiem na prognozę pogody i radar meteo. Dobrze wiedzieć, czy nie trzeba się będzie zaraz ewakuować, gdy z gromadzących się chmur walnie ostrą sikawicą.
- Wiem, że ruszając w góry masz podejście z gatunku "Mam tę moc! Mam tę moc!", ale czasem lepiej przerwać wędrówkę i zawrócić. Też miałam okres wędrówkowej niezniszczalności dopóki kilka razy - i to na własne życzenie - nie dostałam po tyłku. Wątpliwa pogoda, złe samopoczucie, źle dobrana trasa - zawróć! Choć wiem, że będzie Ci ciężko na serduchu.
Wzięcie pod uwagę tych kolejnych aspektów sprawi, że prawie na pewno (wszak nie ma na tym świecie nic pewnego) unikniesz poważnych nieprzyjemności, a wędrówkę zaliczysz do tych udanych i miło wspominanych. Dodatkowo, gdy odpowiednio zajmiesz się sobą po powrocie, frajda będzie jeszcze większa i to tylko kwestia czasu, aż zaczniesz odliczać dni do kolejnego wyjazdu. Bo wiesz, być po wędrówce, to być przed wędrówką. 😊
Sześć rzeczy do zrobienia po górskiej wycieczce
- Zatroszcz się o swoje buty. Szczególnie jeśli masz je sprawdzone i kochasz je miłością nieskończoną. Niech Ci służą. Wyciągnij wkładki i zostaw razem z butami do wyschnięcia w ciepłym miejscu. Obcej cywilizacji w butach nam nie potrzeba.
- Sprawdź swój sprzęt - plecak, buty, kijki, raki, etc. Czy wszystko działa, czy nic się nie rozdarło, czy jest czyste. Nie ma nic gorszego niż odkrycie przed kolejną wędrówką lub w jej trakcie, że coś nie działa tak, jak powinno - kijki się składają, powodując spotkanie paszczy z ziemią, zamek w plecaku się nie zasuwa, itp.
- Ponieważ górska wędrówka to stuprocentowe obcowanie z naturą i, nierzadko, szlajanie się po chaszczach, trawach i krzaczorach, po powrocie obejrzyj całe ciało, czy aby nie przyniosłeś na sobie jakiegoś pasażera na gapę - krwiopijcy kleszcza.
- Nawet przy optymistycznym scenariuszu, który zakłada, że na bieżąco się nawadniałeś, uzupełnij po powrocie poziom elektrolitów i minerałów. Choćbyś nawet szedł powoli, to swoje na górskim wyciechu wypociłeś. No, chyba że Cię lektyce nieśli. Ale w to akurat wątpię. 😂
- Nie zapomnij o tych, które Cię niosły i nosić będą - Twoje jedyne, niepowtarzalne i ukochane kopytka. Zrób im dobrze, zafunduj małe, domowe SPA. Jeśli chcesz możesz im potowarzyszyć - zalegnij z nimi w wannie, a po wszystkim porządnie nakremuj. Niech odpoczywają.
- A na koniec, jak już się trochę porozciągasz, pozwalam zalec na sofie ze szklanką ulubionego napitku w dłoni. Zasłużyłeś!
A co dalej? Nic nadzwyczajnego. Teraz pora na przetrawienie wszystkich wrażeń, wspominanie widoków, segregowanie zdjęć, spisanie myśli nieuczesanych i... planowanie następnego wypadu, bo w końcu wyruszenie na szlak to coś ultra pozytywnego.
Pagóry - jak i wszystkie zajawki zresztą - są jak narkotyk. Raz spróbujesz, a potem już tylko szukasz okazji, by wciągnąć kolejną kresk...
To był ten dzień, kiedy wiedzieliśmy, że mokre manto jest tylko kwestią czasu. Niezależnie od tego, jakich wygibasów byśmy nie uprawiali, będzie się pogodowo działo.
To był ten dzień, kiedy wiedzieliśmy, że mokre manto jest tylko kwestią czasu. Niezależnie od tego, jakich wygibasów byśmy nie uprawial...
Literatura górska ma się wyjątkowo dobrze, a kolejne pozycje pojawiają się jak grzyby po deszczu. Można więc przebierać niczym w ulęgałkach w poszukiwaniu tej jedynej lektury dla siebie, zbrojąc się tym samym na długie jesienne wieczory. Pytanie tylko, czy każda pozycja jest warta uwagi i czasu poświęconego na jej przeczytanie.
Jak w to wszystko wpisuje się najnowsza książka, która ukazała się nakładem Wydawnictwa Znak - "Himalaistki - Opowieść o kobietach, które pokonują każdą górę", autorstwa Mariusza Sepioło?
Otrzymaliśmy kompilację z polskimi himalaistkami (choć - co ciekawe - nie wszystkimi) w rolach głównych, których czternaście portretów ma odpowiadać czternastu szczytom wchodzącym w skład Korony Himalajów i Karakorum. Na pytanie, czy był to zabieg szczęśliwy, czytelnik musi odpowiedzieć sobie sam. Dla mnie pomysł był nie do końca trafiony choćby przez to, że w zestawieniu zabrakło niektórych pań, które w górach najwyższych osiągnęły bardzo dużo. Poza tym nie sposób porównywać wszystkich bohaterek i stawiać ich osiągnięć na jednej szali.
Himalaistki wczoraj i dziś
Niemniej jednak autor przedstawia czytelnikowi sylwetki kobiet, dla których góry stały się pasją, miłością i siłą napędową do działania. W oparciu o rozmowy z członkami rodzin, jak i samymi himalaistkami, które żyją i nadal działają, rysuje obraz tego, jak ich życie wyglądało zarówno w górach jak i wokół nich.
Tutaj uczciwie przyznaję, że mam zwykle problem z książkami powstałymi w oparciu o wywiady - czy to z samymi zainteresowanymi, czy z bliskimi. Często bowiem mam wrażenie, że rozmówcy są do pewnych wypowiedzi, czy zwierzeń wręcz przymuszani. Tutaj natomiast widać partnerski dialog i swobodę rozmów. Ot, pogawędka przy kawie, choć rozmowy nie zawsze dotyczyły kwestii przyjemnych i radosnych, nierzadko zahaczając o przeżyte tragedie i doświadczone traumy.
Opowieść została podzielona na dwie części, gdzie w pierwszej mamy sylwetki kobiet przecierających szlaki dla polskiego himalaizmu kobiecego, a w drugiej portrety pań, które działały (lub nadal są aktywne) w czasach bardziej współczesnych.
Poszczególne rozdziały są niestety w bardzo zróżnicowanych długościach, co w trakcie czytania mocno mnie irytowało, bo odnosiłam wrażenie, że o jednej z dziewczyn można by pisać i pisać, a o innej już niekoniecznie jest się na czym rozwodzić. Dodatkowo, im dany rozdział był dłuższy - jak w przypadku tego o Wandzie Rutkiewicz - tym bardziej miałam déjà vu. Przecież ja już o tym czytałam. Moje odczucie, a nawet przekonanie, nie wzięło się znikąd. Tak musiało się stać, biorąc pod uwagę obszerną bibliografię, z której korzystał autor.
"Opowieść o kobietach, które pokonują każdą górę"
Mimo pewnych niedociągnięć, które dla niektórych będą stanowiły minus tej pozycji, to książka jak najbardziej zasługuje na uwagę. Autor, zestawiając obok siebie tych kilkanaście życiorysów, nie tylko pokazuje historię budowania polskiego himalaizmu kobiecego, ale przede wszystkim zmagania kobiet z męskim środowiskiem, w którym nierzadko były dyskryminowane i musiały udowadniać swoją wartość.
Podtytuł - Opowieść o kobietach, które pokonują każdą górę - jest tutaj bardzo trafiony. Szczyty górskie do pokonania to tylko jedna strona medalu. Z drugiej natomiast były góry przeciwieństw, trudności, życiowych rozterek i problemów. Czytając dochodzi się do wniosku, że nie ma rzeczy niemożliwych do pogodzenia.
Zdaję sobie sprawę, że jest wiele osób, które od tego typu książek oczekują "smaczków" i wyciągania na światło dzienne przeróżnych tajemnic i brudów. Tutaj tego nie ma. Obraz, choć bogaty w różne szczegóły z życia bohaterek, daleki jest od kontrowersji.
Dużym plusem "Himalaistek" jest wkład w zrozumienie kobiecego wspinania. W końcu kobieta to nie stereotypowa baba, której trzeba wiecznie pomagać, i której nie można traktować po partnersku.
Czytaliście? Jak wrażenia?
Literatura górska ma się wyjątkowo dobrze, a kolejne pozycje pojawiają się jak grzyby po deszczu. Można więc przebierać niczym w ulęgał...
Na ten dzień byliśmy napaleni, jak szczerbaci na suchary i łysi na grzebienie razem wzięci, bo oto kroiło się pierwsze i jedyne podczas tego wyjazdy szczytowanie. O tym, jak nam nie wyszło z Furglerem poczytajcie sobie tutaj.
Na ten dzień byliśmy napaleni, jak szczerbaci na suchary i łysi na grzebienie razem wzięci, bo oto kroiło się pierwsze i jedyne podczas ...
Oto nadeszła. Najpiękniejsza w swej różnorodności pora roku - jesień - która swym kolorytem sprawia, że świat dookoła, z górskimi szlakami na czele, rozbłyśnie feerią barw, zachęcając ze zdwojoną siłą, by wyruszyć z domu wciągnąć w płuca nieco rześkiego powietrza.
Oto nadeszła. Najpiękniejsza w swej różnorodności pora roku - jesień - która swym kolorytem sprawia, że świat dookoła, z górskimi szlaka...
Tam-tararam-tadam! W końcu możemy to napisać - Korona Gór Polski padła naszym łupem. I choć jej kompletowanie wyjątkowo rozwlekło nam się w czasie, to po wpłęznięciu na ostatni ze szczytów - Chełmiec - jakiś taki szerszy banan na gębach nam zagościł. W końcu dwadzieścia osiem różnych szczytów to nie w kij pierdział. 😊
Dlaczego Korona Gór Polski?
Nie zliczymy, ile razy padało to pytanie pod naszym adresem. W zasadzie nie mamy tez na nie jednoznacznej odpowiedzi. Niemniej jednak w tym krótkim podsumowaniu uzewnętrznimy się trochę, opowiadając, skąd w ogóle ten pomysł i co z niego wynikło.
Bo wiecie, albo i nie, że człowiek - i my się tutaj zaliczamy w całej rozciągłości - to stwór taki, co to lubi sobie poukładać różne rzeczy w łepetynie, plan stworzyć, a potem, krok po kroku (albo świńskim truchtem - co kto lubi) sobie wszystko realizować. I choć może nad naszą organizacją moglibyśmy jeszcze popracować (ale nam się nie chce, bo mamy lepsze rzeczy do roboty), to nie mamy problemów, by coś fajnego nie tylko zaplanować ale i zrealizować. Tacyśmy zdolni!
Pomysł na skompletowanie Korony Gór Polski (KGP) zrodził się zupełnie spontanicznie i był efektem jednej z wielu nocy, kiedy to sen nie chciał przyjść, a próby ułożenia się w fikuśny naleśnik nie przynosiły oczekiwanych (czyt. sennych) efektów. W sumie to strach pomyśleć, co mi jeszcze pod osłoną nocy do łba przyjdzie i realizować się każe. 😂
Pomysł pomysłem, ale od początku korona nie była traktowana przez nas jako wyzwanie. Nie w głowie nam były rekordy - przebiegnięcia, czy najszybsze wejścia na wszystkie szczyty. Skompletowanie korony miało być celem pośrednim. Miało wskazać drogę, podrzucić kierunek wyjazdów w miejsca, do których pewnie byśmy nie trafili. Zapewne to znacie - bo za daleko, bo nie po drodze, bo czasu mało i lepiej wyskoczyć gdzieś bliżej. Zdobywcami mieliśmy zostać zupełnie przy okazji.
Korona Gór Polski (KGP) - Czy było warto?
Dziś, z perspektywy czasu, jaki upłynął odkąd postawiliśmy kopytka na pierwszym ze szczytów koronnych, możemy powiedzieć, że KGP to dla nas dwadzieścia osiem zupełnie odmiennych i różnorodnych miejsc, z których wracaliśmy naładowani energią i pokładami emocji. To czas niezliczonych spotkań i rozmów z przypadkowymi ludźmi, z którymi zdawało się, że znamy się wieki.
Korona (jak i każdy inny okołogórski wypad) to też pochłonięte na legalu kilogramy czekolady i wafelków oraz hektolitry wypitej herbaty, która niezawodnie podnosiła morale w chwilach, gdy świat dookoła pizgał złem. To godziny czytania map, śledzenia prognoz pogody, wyszukiwania najlepszych szlaków.
Na dodatkową radość niewątpliwie złożyły się tysiące kilometrów przejechanych jak i tych zrobionych pieszo - nierzadko w błocie, śniegu, po średnio współpracujących kamlotach, krokiem dupno-posuwistym, na tyłku i w złym kierunku. Zawsze coś się działo, za każdym razem było inaczej. Nawet jeśli szczyty znajdowały się w pasmach, wydawać by się mogło, podobnych do siebie.
Przyroda dbała o naszą rozrywkę. A to stromym stokiem, w który najlepiej by się było wgryźć, a to wylewającym potokiem, którego na naszej drodze miało nie być, a to zwisającymi akurat na wysokości paszczy pająkami, a to stadkiem dzików, które szczęśliwie nie brały nas za żołędzie. W pakiecie dorzucała wiatr siekący po twarzy, deszcz zlewający do gaci, słońce rozwalające swym gorącem na łopatki, śnieg pochłaniający talerzyki kijków i nogi po sam tyłek.
A to wszystko zawsze po zbyt krótkich nocach i zbyt wcześnie tarabaniących budzikach.
Korona Gór Polski to MY!
Z całą swoją celowością, nowymi miejscami i zróżnicowaniem krajobrazów KGP i tak nie byłaby kompletna, gdyby nie my. Bo jej kolekcjonowanie to czas dla nas. Czas na rozmowy w spokoju bez codziennego pośpiechu, sprzeczki i złości (bo przecież moja wersja szlaku jest zawsze najlepsza 😂), bliskość, wsparcie, dzielenie się czekoladą, szerokie uśmiechy i soczyste japierkurwadole, gdy obrana ścieżka znikała z oczu lub pakowała nas w jakieś bagno.
To czas wygibasów, wygłupów i sesji zdjęciowych, gdzie za statyw robiły i plecak, i kamienie, i moje ukochane słupki graniczne.
Było warto bez dwóch zdań. Tym bardziej, że i wśród Was jest całkiem pokaźna gromadka, która ów projekt realizuje, więc i okazji do wymiany spostrzeżeń i wrażeń jest sporo, a o to w tym wszystkim przecież chodzi, prawda?
A co teraz? Czas pokaże. Piter wprawdzie na następny czelendż zarządził leżanking i kanaping, ale co poniektórzy już nam tutaj podszeptują o Koronie Europy (Śnieżkę i Rysy już mamy, więc nie ma to tamto 😊). Na ten moment napiszemy, że to za wysokie progi, choć nie powiem, że nie pokusiłabym się o jakiś większy i przystojny pagór.
Tam-tararam-tadam! W końcu możemy to napisać - Korona Gór Polski padła naszym łupem. I choć jej kompletowanie wyjątkowo rozwlekło nam ...
Tegorocznej aurze urlopowo-wakacyjnej można przypisać wiele epitetów, jednak stabilność nie była jej najmocniejszą stroną. Z tego też względu każdy, kto akurat nie wylegiwał się w hamaku gdzieś w tropikach, już prawie hobbistycznie sprawdzał wszelkie dostępne modele pogodowe, a trasy wycieczek - szczególnie tych górskich - układał tak, żeby mieć nie tylko plan B, ale też C. A nawet Z, gdyby zaszły takie potrzeby i okoliczności.
Tegorocznej aurze urlopowo-wakacyjnej można przypisać wiele epitetów, jednak stabilność nie była jej najmocniejszą stroną. Z tego też wz...
Ostatnia wizyta w Brandenburgii stanowiła dla mnie gratkę z dwóch powodów. Po pierwsze - co oczywiste - poznanie nowych miejscówek, a po drugie - zwiedzanie ruin budynku chirurgii dawnego sanatorium. Musicie wiedzieć, że oprócz gór i wszelkiej maści aktywności jarają mnie miejsca mocno nadgryzione zębem czasu, opuszczone i mroczne. Takie, które podczas zwiedzania rozbudzają wyobraźnię do granic możliwości. A jeśli znajdują się w bliskim sąsiedztwie z pięknymi okolicznościami przyrody i można na nie spojrzeć z góry za sprawą ciekawych konstrukcji, to już w ogóle bomba.
Ostatnia wizyta w Brandenburgii stanowiła dla mnie gratkę z dwóch powodów. Po pierwsze - co oczywiste - poznanie nowych miejsc...
Zanim przejdziemy do sedna tego wpisu, zastanów się, ile razy, myśląc o turystyce na terenie naszych zachodnich sąsiadów, potrafiłeś wskazać konkretny region i jego plusy, tudzież atrakcje. Idę o zakład, że - jeśli w ogóle przyszło Ci myśleć o Niemczech w kategoriach turystycznych - raczej Twoje myśli krążyły wokół większych i - nie ma co ukrywać - znanych miast takich jak chociażby Berlin, Frankfurt nad Menem, Kolonia, Drezno, czy Monachium.
Zanim przejdziemy do sedna tego wpisu, zastanów się, ile razy, myśląc o turystyce na terenie naszych zachodnich sąsiadów, potrafiłeś wsk...
