Od dłuższego czasu dręczył mnie dziki głód. Głód gór, pagórów i... naleśników, a jeśli o te ostatnie chodzi, to wiedziałam, że dobrze w tej...
Jestem przekonana, że osoby regularnie (mniej lub bardziej - to nie jest w tym momencie istotne) wybywające w góry zgodzą się ze mną w tym, że uprawianie górskiej turystyki to mnóstwo plusów. I wcale nie chodzi wyłącznie o ślinotokogenne krajobrazy przecudnej urody, ciszę oraz spokój.
Kto po powrocie z wędrówki czuje się super, zresetowany, odprężony, naładowany pozytywną energią, która mógłby jeszcze obdzielić innych, ręka do góry? Ha! Wiedziałam, że nie będę w swoich odczuciach osamotniona.
Ponieważ górskie krajobrazy to nie wszystko, w tym wpisie przedstawię inne zalety płynące z uprawiania turystyki górskiej, a tym samym może zachęcę tych niezdecydowanych do tego, by czasami się choć trochę zmęczyć. Bo warto. Po prostu.
Największe plusy uprawiania turystyki górskiej
Być może niektórzy nie zwracają na to uwagi, ale już samo przebywanie na łonie natury ma na nas pozytywny wpływ (już nawet pomijam fakt, że mojej alergii się to nie zawsze podoba). Nawet najkrótszy spacer odstresuje, zrelaksuje i spowoduje rozrost banana na facjacie. Im jednak spacer dłuższy, bardziej intensywny i odbywany na większej wysokości nad poziomem morza, tym lepiej dla nas.
Otaczający nas świat chłoniemy wszystkimi zmysłami. W czasie intensywnej wędrówki otwarta górska przestrzeń i rozległe krajobrazy działają na nasz mózg wyjątkowo stymulująco, a to pociąga za sobą wzrost naszej kreatywności. Biorąc również pod uwagę fakt, że w czasie górskiego marszu rzadziej (a nawet wcale, chyba, że sprawdzamy prognozę pogody lub dodatkową mapę) zatapiamy się w czeluści naszych telefonów i innych sprzętów, nasz umysł może się oczyścić, a głowa w pełni odżyć.
DOTLENIENIE
Gdy znajdujemy się na wysokości powyżej 1000 metrów nad poziomem morza, nasz organizm zmienia rytm, wzrasta produkcja czerwonych krwinek, a rozszerzone naczynia krwionośne usprawniają transport tlenu. To wszystko sprawia, że czujemy się lepiej, a regularne sesje dotleniające, poprawiają nasze ogólne samopoczucie, wytrzymałość oraz kondycję.
ODREAGOWANIE STRESÓW I WYCISZENIE
Po całym tygodniu pracy nie ma dla mnie nic lepszego niż wyrwanie się na dzień lub dwa w góry. Na czas wędrówki wszystko zostawiamy za sobą, bo skupiamy się wyłącznie na tym, co przed nami i pod nogami. Marsz, czy leniwy spacer w ciszy, z dala od cywilizacji. Czego chcieć więcej? Nie dziwię się więc, że coraz więcej osób zalicza tę formę aktywności do najprzyjemniejszych.
KORZYSTNY WPŁYW NA CIAŁO
A gdy już podniesiemy nasze cztery litery zza biurek i z kanap, nasze ciało kocha nas bardziej i jest nam wdzięczne za rozruch. Przestajemy trzeszczeć, jak stara szafa, a ruchomość naszych stawów znacznie się poprawia.
Górskie wędrówki są aktywnością, której możemy się oddawać w spokoju, bez oceniających spojrzeń innych (jak to ma miejsce chociażby na siłowniach), czy krytycznych uwag wszelkiej maści trenerów. Jesteśmy my, góry i szlak, który pokonujemy tempem dopasowanym do naszych chęci i możliwości. Nikt nas nie goni, nie musimy iść na żaden rekord, ani pobijać życiówek.
Kurde, relaks miał być, a ta tu z nauką wyjeżdża... U progu wakacji... Durna...
Ciii, to prawda. Górska turystyka również kształci i nawet jeśli nie chłoniemy danej wiedzy od podstaw, to pewne rzeczy sobie po prostu utrwalamy. Gdyby nie górskie wojaże pewnie do tej pory nie potrafiłabym porządnie ogarniać mapy, nie zwracałabym uwagi na skalę, czy pogodę, a moja geograficzna wiedza raczej by się nie poszerzała. Jednak góry uczą przede wszystkim rzeczy praktycznych i choć ktoś może powiedzieć, że to się nijak ma do codziennego życia, to osobista satysfakcja z tego jest. Pomijając powyższe, uczymy się przede wszystkim siebie, poznając własne słabe i mocne strony.
Mimo powyższych zalet zdaję sobie sprawę, że typowych amatorów leżingu, plażingu i smażingu raczej nie przekonam do tego, by nagle rzucili wszystko i ruszyli na szlak się spocić, pokonując mniej lub bardziej strome wzniesienia. Jednak niezmiennie twierdzę, że góry uzależniają i jak się spróbuje, to chce się ich więcej. Apetyt wzrasta, a my szukamy nowego górskiego papu, by karmić nim umysł i ciało, bo to frajda nieprzeciętna. A skoro dodatkowo robi nam dobrze, to pozostaje tylko czerpać garściami.
Jestem przekonana, że osoby regularnie (mniej lub bardziej - to nie jest w tym momencie istotne) wybywające w góry zgodzą się ze mną w tym,...
Jeśli chodzi o położenie geograficzne to właściwie jesteśmy szczęściarzami. Nie straszne nam są bowiem, trwające nieprzyzwoicie długo, tęgie mrozy, czy ulewy. Przyjemną temperaturą - o ile akurat pogoda nie spłata figla jakąś skrajnością - możemy cieszyć się od wiosny do jesieni. W takich warunkach to nic, tylko korzystać z aury i chwil na łonie natury, oddychając głęboko i ładując słońcem nasze energetyczne baterie.
Nic więc dziwnego, że również my, nawet jeśli nie jesteśmy w górach, korzystamy z natury, kiedy tylko możemy, wybierając lasy, miejskie parki, czy każde inne zielone miejsce z dala od największego zgiełku. To nic, że mojej alergii się to nie podoba. Jednak dziś nie zamierzam rozprawiać o moich alergicznych dolegliwościach. Jest bowiem COŚ, co tę sielankę na łonie natury może skutecznie zepsuć i czego skutkiem mogą być późniejsze problemy zdrowotne, których zbagatelizować się nie da.
Ponieważ w dalszym ciągu świadomość ludzi na temat około kleszczowych zagrożeń nie jest na najwyższym poziomie, postanowiliśmy wesprzeć kampanię #SzczepKleszcz prowadzoną przez Fundację Aby Żyć, mającą na celu uświadomienie, jak bardzo niebezpieczne może być ukąszenie przez te pajęczaki.
A co powiesz na anaplazmozę granuolocytarną, babeszjozę, bartonellozę, gorączkę Q, tibolę, czy tularemię? Pierwsze słyszysz? Nie martw się, nie jesteś w tym odosobniony. Jak jednak widzisz, te małe pajęczaki mogą nam zaaplikować masę paskudztwa.
Jeśli weźmiemy pod uwagę fakt, że gatunków kleszczy jest... 900, z czego w Polsce żyje tych gatunków 19, to pozostaje nam składać dzięki, że nie jesteśmy zagrożeni większą liczbą odkleszczowych chorób. Nie zmienia to jednak faktu, że ten jeden groźny gatunek - kleszcz pospolity (ixodes ricinus) ma w swoim arsenale boreliozę i KZM właśnie.
Co ważne - Borelioza i Kleszczowe Zapalenie Mózgu to dwie różne (mimo, że dla niektórych to jedno i to samo) choroby.
W początkowej fazie boreliozy charakterystycznym objawem, jest rumień w miejscu ukłucia (pojawia się zwykle dzień lub dwa dni po ukłuciu). Niestety, wspomniany rumień nie zawsze występuje. Z tego też względu borelioza bywa diagnozowana bardzo późno lub... wcale, gdyż objawy towarzyszące przypominają grypę - bóle mięśni, stawów, ogólne zmęczenie, etc.
W przypadku kleszczowego zapalenia mózgu pierwsza faza choroby rozpoczyna się nagle i również przypomina grypę z gorączką, nudnościami i wymiotami. Faza ta trwa średnio 4 dni i na niej choroba kończy się u 13-26% zarażonych. U pozostałych zarażonych choroba będzie postępować i po średnio 8 dniach dobrego samopoczucia uderzy znowu, przechodząc w fazę neurologiczną i przyjmując jedną z postaci - oponową, oponowo-mózgową, oponowo-mózgowo-rdzeniową lub zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, mózgu i korzeni nerwowych.
Choć borelioza jest najbardziej rozpowszechnioną chorobą odkleszczową, to kleszczowe zapalenie mózgu jest dla człowieka najgroźniejsze. Z prostego powodu - dla KZM nie ma dedykowanego lekarstwa i jedynym sposobem, by się przed tą chorobą bronić są profilaktyczne szczepienia.
Również ja byłam karmiona różnymi rewelacjami na temat tych krwiopijców, a najczęściej powtarzaną mi przestrogą była ta mówiąca o tym, że kleszcz atakuje z góry - czytaj skacze na ofiarę z drzewa. Prawdy w tym tyle, ile w obietnicach przedwyborczych.
FAKTY: Kleszcze nie latają, nie skaczą z drzew (bytują na roślinach zwykle na wysokości do 1,5 m), zaczepiają się małymi pazurkami o skórę lub odzież ofiary, kolor ubrania nie ma wpływu na to, czy złapiemy kleszcza (kleszcze są ślepe), nie występują wyłącznie w lasach i czają się w parkach, krzaczorach i przydomowych trawnikach.
Gdy kleszcz znajdzie ofiarę nie wkłuwa się od razu, a wędruje po ciele do najbardziej dogodnego miejsca. U człowieka najczęściej dziabie tam, gdzie skóra jest cienka i miękka - w zgięciach łokci, kolan, pod piersiami, na granicy włosów na głowie, w pachwinach, pod pachami. W czasie kleszczowej wędrówki mamy więc szansę, by go dostrzec zanim się wkłuje. Dlatego tak ważne jest, by obejrzeć ciało i odzież po powrocie z terenów zielonych.
WAŻNE: Gdy kleszcz już się wkłuje nigdy nie należy go smarować tłuszczem, ani naciskać. Dlaczego? Wyobraź sobie, że się najadłeś i przyszedł intruz, który zaczął Cię przyduszać. Co zrobisz? Jest więcej niż pewne, że... zwymiotujesz. Tak samo zareaguje opity krwią kleszcz - rzygnie do rany, z której chwilę wcześniej zapamiętale ssał krew.
Kleszcza usuwamy bardzo ostrożnie, najlepiej pęsetą, wyciągając go delikatnie lub przekręcając w lewo. Wyciągniętego kleszcza najlepiej zmiażdżyć lub spalić. Utopić też można, ale trwa to bardzo długo. Nawet w 70% etanolu skubańce wytrzymują do 40 minut. Dlaczego trzeba tym krwiopijcom serwować taki armagedon? Ano dlatego, że są bardzo zdeterminowane, by wrócić do tego samego żywiciela, jeśli zostały zeń usunięte przed ukończeniem żerowania.
Więcej informacji znajdziecie na stronie kampanii SzczepKleszcz i choć walka z kleszczami nie należy do łatwych, mam nadzieję, że dzięki wpisom takim, jak ten, będziemy bardziej świadomi czyhających na nas zagrożeń. Niezależnie od tego, czy będziemy tarzać się w ogrodzie na trawniku, wylegiwać na górskiej łące, czy spacerować parkowymi alejkami.
UWAGA KLESZCZE!
To hasło przewija się co rok i powraca, jak bumerang, najczęściej u progu wiosny i jesieni - w okresach największej aktywności kleszczy - niewielkich pajęczaków, które wybierają na swoje ofiary kręgowce. I choć zasadniczo kleszcze nie są pasożytami człowieka i żerują głównie na zwierzętach, to w przypadku, gdy futrzastego żywiciela w pobliżu brak, nie pogardzą drinkiem z ludzkiej krwi, o czym mogło się przekonać wielu z nas.Ponieważ w dalszym ciągu świadomość ludzi na temat około kleszczowych zagrożeń nie jest na najwyższym poziomie, postanowiliśmy wesprzeć kampanię #SzczepKleszcz prowadzoną przez Fundację Aby Żyć, mającą na celu uświadomienie, jak bardzo niebezpieczne może być ukąszenie przez te pajęczaki.
CHOROBY ODKLESZCZOWE
Gdy ktoś zapyta nas o choroby przenoszone przez kleszcze, pierwszą, o jakiej pomyślimy, będzie Borelioza. Dodatkowo (być może, bo to wcale nie jest takie oczywiste) gdzieś z tyłu głowy zamajaczy nam hasło Kleszczowego Zapalenia Mózgu (KZM). I to w zasadzie tyle.A co powiesz na anaplazmozę granuolocytarną, babeszjozę, bartonellozę, gorączkę Q, tibolę, czy tularemię? Pierwsze słyszysz? Nie martw się, nie jesteś w tym odosobniony. Jak jednak widzisz, te małe pajęczaki mogą nam zaaplikować masę paskudztwa.
Jeśli weźmiemy pod uwagę fakt, że gatunków kleszczy jest... 900, z czego w Polsce żyje tych gatunków 19, to pozostaje nam składać dzięki, że nie jesteśmy zagrożeni większą liczbą odkleszczowych chorób. Nie zmienia to jednak faktu, że ten jeden groźny gatunek - kleszcz pospolity (ixodes ricinus) ma w swoim arsenale boreliozę i KZM właśnie.
Co ważne - Borelioza i Kleszczowe Zapalenie Mózgu to dwie różne (mimo, że dla niektórych to jedno i to samo) choroby.
KZM vs. BORELIOZA
Choć obydwie te choroby są przenoszone przez kleszcze, to zasadniczo różnią się od siebie. Kleszczowe zapalenie mózgu jest chorobą wywoływaną przez wirus RNA z grupy Flaviviridae, natomiast boreliozę wyczarowują nam bakterie z grupy Borrelia burgdorferi s.W początkowej fazie boreliozy charakterystycznym objawem, jest rumień w miejscu ukłucia (pojawia się zwykle dzień lub dwa dni po ukłuciu). Niestety, wspomniany rumień nie zawsze występuje. Z tego też względu borelioza bywa diagnozowana bardzo późno lub... wcale, gdyż objawy towarzyszące przypominają grypę - bóle mięśni, stawów, ogólne zmęczenie, etc.
W przypadku kleszczowego zapalenia mózgu pierwsza faza choroby rozpoczyna się nagle i również przypomina grypę z gorączką, nudnościami i wymiotami. Faza ta trwa średnio 4 dni i na niej choroba kończy się u 13-26% zarażonych. U pozostałych zarażonych choroba będzie postępować i po średnio 8 dniach dobrego samopoczucia uderzy znowu, przechodząc w fazę neurologiczną i przyjmując jedną z postaci - oponową, oponowo-mózgową, oponowo-mózgowo-rdzeniową lub zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, mózgu i korzeni nerwowych.
Choć borelioza jest najbardziej rozpowszechnioną chorobą odkleszczową, to kleszczowe zapalenie mózgu jest dla człowieka najgroźniejsze. Z prostego powodu - dla KZM nie ma dedykowanego lekarstwa i jedynym sposobem, by się przed tą chorobą bronić są profilaktyczne szczepienia.
POZNAJ KLESZCZA
To, co nieznane, wywołuje nie tylko strach, ale też rozbudza naszą wyobraźnię. Z tego też względu wokół kleszczy narosło mnóstwo mitów, a niektóre z nich - jeśli spojrzeć na nie trzeźwym okiem - są wręcz absurdalne.Również ja byłam karmiona różnymi rewelacjami na temat tych krwiopijców, a najczęściej powtarzaną mi przestrogą była ta mówiąca o tym, że kleszcz atakuje z góry - czytaj skacze na ofiarę z drzewa. Prawdy w tym tyle, ile w obietnicach przedwyborczych.
FAKTY: Kleszcze nie latają, nie skaczą z drzew (bytują na roślinach zwykle na wysokości do 1,5 m), zaczepiają się małymi pazurkami o skórę lub odzież ofiary, kolor ubrania nie ma wpływu na to, czy złapiemy kleszcza (kleszcze są ślepe), nie występują wyłącznie w lasach i czają się w parkach, krzaczorach i przydomowych trawnikach.
Gdy kleszcz znajdzie ofiarę nie wkłuwa się od razu, a wędruje po ciele do najbardziej dogodnego miejsca. U człowieka najczęściej dziabie tam, gdzie skóra jest cienka i miękka - w zgięciach łokci, kolan, pod piersiami, na granicy włosów na głowie, w pachwinach, pod pachami. W czasie kleszczowej wędrówki mamy więc szansę, by go dostrzec zanim się wkłuje. Dlatego tak ważne jest, by obejrzeć ciało i odzież po powrocie z terenów zielonych.
WAŻNE: Gdy kleszcz już się wkłuje nigdy nie należy go smarować tłuszczem, ani naciskać. Dlaczego? Wyobraź sobie, że się najadłeś i przyszedł intruz, który zaczął Cię przyduszać. Co zrobisz? Jest więcej niż pewne, że... zwymiotujesz. Tak samo zareaguje opity krwią kleszcz - rzygnie do rany, z której chwilę wcześniej zapamiętale ssał krew.
Kleszcza usuwamy bardzo ostrożnie, najlepiej pęsetą, wyciągając go delikatnie lub przekręcając w lewo. Wyciągniętego kleszcza najlepiej zmiażdżyć lub spalić. Utopić też można, ale trwa to bardzo długo. Nawet w 70% etanolu skubańce wytrzymują do 40 minut. Dlaczego trzeba tym krwiopijcom serwować taki armagedon? Ano dlatego, że są bardzo zdeterminowane, by wrócić do tego samego żywiciela, jeśli zostały zeń usunięte przed ukończeniem żerowania.
Więcej informacji znajdziecie na stronie kampanii SzczepKleszcz i choć walka z kleszczami nie należy do łatwych, mam nadzieję, że dzięki wpisom takim, jak ten, będziemy bardziej świadomi czyhających na nas zagrożeń. Niezależnie od tego, czy będziemy tarzać się w ogrodzie na trawniku, wylegiwać na górskiej łące, czy spacerować parkowymi alejkami.
Zdjęcie pochodzi z pixabay.com, CC0, Catkin
Wokół Nas
- 21.5.16
Kleszcze i niebezpieczne choroby odkleszczowe - Poznaj wroga, by go przechytrzyć #SzczepKleszcz
Jeśli chodzi o położenie geograficzne to właściwie jesteśmy szczęściarzami. Nie straszne nam są bowiem, trwające nieprzyzwoicie długo, tęgi...
Cudowne szlaki, piękne okoliczności przyrody, zapierające dech w piersi widoki i jeszcze lepsza pogoda. Wymarzone warunki, by oddawać się górskim, niczym niezmąconym wędrówkom. Czy coś mogłoby zepsuć ten sielankowy obrazek? Niestety tak. I w tym przypadku wcale nie chodzi o nagłe załamanie pogody, czy brak sił, a o sprawę dużo bardziej przyziemną - o komfort naszych stóp.
Szczęśliwców, którzy jeszcze nie doświadczyli bolesnych otarć, odcisków, czy pęcherzy na stopach, można policzyć na palcach jednej ręki. Jest tutaj ktoś taki?
Myślę, że każdy choć raz doświadczył tej przykrej niespodzianki. A to buty były źle zawiązane lub słabo rozchodzone, a to wredna skarpeta się jakoś pozawijała i zaczęła podgryzać nam piętę, czy palce. Nic przyjemnego, szczególnie wtedy, gdy przed nami jeszcze długa droga, a iść trzeba. Wtedy piękno otaczającej przyrody schodzi na dalszy plan, bo skupiamy się na tym, by nie przygryźć sobie języka, gdy z bólu zaciskamy zęby.
Szczęśliwców, którzy jeszcze nie doświadczyli bolesnych otarć, odcisków, czy pęcherzy na stopach, można policzyć na palcach jednej ręki. Jest tutaj ktoś taki?
Myślę, że każdy choć raz doświadczył tej przykrej niespodzianki. A to buty były źle zawiązane lub słabo rozchodzone, a to wredna skarpeta się jakoś pozawijała i zaczęła podgryzać nam piętę, czy palce. Nic przyjemnego, szczególnie wtedy, gdy przed nami jeszcze długa droga, a iść trzeba. Wtedy piękno otaczającej przyrody schodzi na dalszy plan, bo skupiamy się na tym, by nie przygryźć sobie języka, gdy z bólu zaciskamy zęby.
Pęcherze, otarcia, czy odciski każdą wędrówkę potrafią przemienić w torturę. Jak temu zaradzić, by przywrócić (jako taki) komfort naszym stopom?
Nie raz, i nie dwa miałam tę wątpliwą przyjemność walki o komfort dalszej wędrówki, robiąc przy tym jeden podstawowy błąd. Nie zatrzymywałam się, byle tylko dotrzeć do miejsca przeznaczenia, narażając tym samym stopy na większy ból. Już na miejscu okazywało się, że pęcherz, czy otarcie jest dużo bardziej paskudne niż myślałam. Taaa... mądry turysta po szkodzie...
Jeśli więc w planach mamy kilkudniową wędrówkę, nie warto czekać z oględzinami bolącego miejsca. Gdy pięta, czy inne miejsce stopy, nagle zaczyna piec, zróbmy krótka przerwę. Cała operacja nie zajmie nam wiele czasu, a przyniesie zdecydowaną ulgę.
ZAJMIJ SIĘ ODCISKAMI I PĘCHERZAMI
W przeciwieństwie do otarć, pęcherze zauważamy zwykle wtedy, gdy jest już za późno. Na mały pęcherz wystarczy przykleić plaster, jednak gdy skubaniec jest już duży i uniemożliwia prawidłowe ułożenie stopy w bucie, trzeba go potraktować ostrzej - dosłownie. Osobiście duży pęcherz przebijam, by zebrany w nim płyn mógł wyciec. Dopiero po tym przyklejam plaster, by móc iść dalej. Do takich akcji warto mieć ze sobą czysty, jałowy gazik, żeby nie grzebać przy - jakby nie było - ranie brudnymi palcami.
W przypadku odcisków pomoże specjalny plasterek z poduszeczką, dzięki której newralgiczne miejsce będzie chronione przed dalszym uciskaniem.
W związku z powyższym, zestaw plasterków powinien zawsze znajdować się w podręcznej apteczce w plecaku. Mi nie raz uratował wyjazd. :)
Komfortowa wędrówka
Komfort i frajdę z chodzenia po górach zapewni nam nie tylko brak wspomnianych powyżej uszkodzeń naszych kopytek, ale przede wszystkim nasze działania, jakie podejmiemy jeszcze przed wyruszeniem na szlak. Same buty, choćby najwygodniejsze nie odwalą za nas roboty. Aby więc wzbić się na najwyższy poziom wędrówkowej wygody, potrzebujemy więcej, a mianowicie:
OPTYMALNE PRZYGOTOWANIE
Gdy przychodzi moment zakupu nowych butów górskich, pojawia się obawa, że te będą uciskać, czy ocierać. A obgryźć pięty mogą nawet te z najwyższej półki i kosmicznymi bajerami. Dlatego przed wyprawą warto buty rozchodzić. Im cięższe, czy bardziej specjalistyczne, tym więcej uwagi trzeba im poświęcić, by potem nie musieć zaciskać zębów na trasie.
SKARPETY
Skarpeta, to skarpeta - chciałoby się powiedzieć. Jednak odpowiednie skarpety są równie ważne, jak dobrze dobrane obuwie. Na długie wędrówki zupełnie nie nadają się skarpety z czystej bawełny, bo chłoną wilgoć, zamiast odprowadzać ją na zewnątrz (po długiej wyrypie nasze stopy będą, jak nieświeża tyrolska), a n mokrej, rozmiękczonej skórze o pęcherze nie trudno.
Na całe szczęście możemy przebierać w dobrych skarpetach do woli i każdy znajdzie dla siebie odpowiednie - wygodne i oddychające. Przy zakupie/wyborze skarpet górskich trzeba pamiętać, by po założeniu leżały gładko, nie marszczyły się, nie przesuwały, nie rolowały, etc., ponieważ każde niepożądane przemieszczenie skarpety w bucie zmniejszy nasz komfort łazęgowania.
WYMIANA WKŁADEK
Wkładki nawet w nowych butach mogą być niewystarczające. Z prostego powodu. Każdy z nas jest inny i to samo dotyczy naszych stóp. W szczególnych przypadkach, specjalistyczne, odpowiednio dobrane wkładki są wręcz wskazane, by chodzenie mogło być przyjemnością.
Kluczem jest tutaj zwrócenie uwagi na to, jak nam się chodzi. Jeśli tylko zaczniemy odczuwać dyskomfort, powinniśmy zająć się wkładkami, zamiast - jak ja kiedyś - narzekać na buty.
SZNUROWANIE
Eureka, prawda? A jeszcze tak wiele osób nie przykłada do sznurowania żadnej wagi. Nie raz mi się zdarzyło obserwować piechurów, którym buty klapały, czy nie były praktycznie zasznurowane. Nie ogarniam zupełnie, jak tak można chodzić, gdy stopa lata na lewo i prawo. Ale... Nie chcę się dowiadywać.
Pierwsze kilkanaście minut wędrówki to czas, kiedy stopy i buty "dogadują się" ze sobą. Pod wpływem chodu sznurowanie się trochę poluźnia, a but już nie jest tak dopasowany, jak powinien. W związku z tym, najpóźniej pół godziny po rozpoczęciu marszu warto buty zasznurować na nowo, by lepiej trzymały się stopy.
Jeśli nie potrzebujemy całkowitego usztywnienia, spokojnie możemy opuścić przy sznurowaniu górne haczyki. Na łagodnych szlakach będzie jak znalazł.
WYKORZYSTYWANIE PRZERW
Przerwy na trasie to sprawa święta i nie chodzi tylko o jedzenie, czy uzupełnienie płynów. W czasie ciepłej pogody, czy wyjątkowo męczących i długich wycieczek nasze stopy się "trochę" duszą i nawet najlepsze technologie nie uchronią ich przed potem, który będzie kumulował się na skarpetach i wkładkach.
Dlatego, jeśli planujemy dłuższy postój, warto zdjąć buty, wyjąć z nich wkładki i najzwyczajniej w świecie przewietrzyć skarpety. Szlak to nie przedział w pociągu, więc za taką akcję nikt jeszcze nikomu głowy nie urwał.
Róbcie więc Waszym stopom dobrze, kiedy tylko możecie. Będą Wam wdzięczne i poniosą jeszcze daleko, a jeśli macie jakieś swoje patenty na zwiększenie komfortu podczas łazikowania, podzielcie się nimi w komentarzach, bo wiecie - trzeba się pomału zacząć zbroić na urlop.
Cudowne szlaki, piękne okoliczności przyrody, zapierające dech w piersi widoki i jeszcze lepsza pogoda. Wymarzone warunki, by oddawać się g...
Górskie wędrówki - poza tym, że dostarczają emocji oraz pozwalają cieszyć oko różnorodnymi i pięknymi krajobrazami - są męczące. Zmęczenie natomiast, wcześniej, czy później, spowoduje, że zaczniemy odczuwać pragnienie. Rzecz to naturalna i nienastręczająca problemów pod warunkiem, że mamy zapas picia w plecaku i wiemy, jak mądrze owe płyny uzupełniać, by czuć się najbardziej komfortowo. Gdyby tak było zawsze nie byłoby tego wpisu, ale może zdarzyć się tak, że zapasy płynów skończą nam się szybciej niż przewidywaliśmy, bo upał, bo trasa się wydłużyła, bo powietrze jest wyjątkowo suche, bo jesteśmy bardziej zmęczeni, etc. Do domu, schroniska, czy innej kwatery droga jeszcze długa. Co robić?
Na całe szczęście górskie szlaki mają to do siebie, że często w ich pobliżu znajdują się strumienie, potoki, wodospady, czy kaskady wodne. Nic tylko korzystać.
- To można pić wodę z potoku?!
- Tak, można, ale warto mieć na uwadze kilka kwestii.
Na co więc zwracać uwagę, by mieć praktycznie stuprocentową pewność, że po spożyciu takiej wody 'prosto z natury' nie dostaniemy rewolucji żołądkowych, czy innego zatrucia?
CZERPAĆ WODĘ W MIEJSCACH ODLUDNYCH
Sprawa niby oczywista, ale człek spragniony może o tym zapomnieć. Im bliżej ludzkich zabudowań oraz miejsc wypasu zwierząt, tym większe prawdopodobieństwo, że woda będzie zanieczyszczona. Woda ze strumieni biegnących poniżej zabudowań, łąk i pastwisk może więc przynieść więcej szkody niż pożytku.
ZIMNA WODA = DOBRA WODA
W ciepłej, często również stojącej (małe oczka wodne, kałuże, etc.) wodzie żyje zdecydowanie więcej bakterii, które mogą wywołać zatrucie. Dlatego im woda będzie zimniejsza tym lepiej, a jeśli dodatkowo będzie czerpana daleko od zabudowań, to już w ogóle super.
WARTKA WODA = DOBRA WODA
Szybkość wód płynących to również istotna oznaka mówiąca o jej jakości. Im szybciej woda płynie, tym jest z reguły czystsza.
WODA LEKKO KWAŚNA
Woda o odczynie lekko kwaśnym wykazuje niewielką zawartość szkodliwych azotanów oraz czynników chorobotwórczych. Gdzie znajdziemy taką wodę? W pobliżu drzew iglastych, w strumieniach o piaszczystych lub żwirowych korytach.
Zakładam, że nie zabieracie w góry papierków lakmusowych/wskaźnikowych, ale gdybyście jakimś cudem jednak byli w ich posiadaniu podczas wodnych poszukiwań, sprawdźcie odczyn znalezionej wody. Jeśli wartość wyjdzie powyżej pH 7, odpuśćcie, natomiast jeśli wartość wyjdzie poniżej pH 6,5 szansa na to, że mamy do czynienia z dobrą, czystą wodą, jest bardzo wysoka.
Zdarzało nam się pić wodę z potoków, czerpaliśmy ze strumyków płynących wśród skał. Najwięcej takiej wody opiliśmy się w Tyrolu. To tam, ze względu na bardziej suche powietrze, bardziej chciało nam się pić i piliśmy na potęgę. Dodam w tym miejscu, że tamtejsza woda wyjątkowo mi smakowała.
Zdaję sobie jednak sprawę, że są osoby o wrażliwszych żołądkach, dla których picie wody wprost ze strumienia może zaszkodzić. Są również na ziemi takie miejsca, gdzie nawet szybko płynąca, zimna woda będzie zanieczyszczona. W krajach europejskich, w tym w Polsce nic raczej na nas czyhać nie będzie, jednak dla większej pewności warto zdobytą wodę dodatkowo przefiltrować i przegotować.
Wskazówki & Ekwipunek
- 14.5.16
5 praktycznych wskazówek, jak na górskim szlaku rozpoznać wodę zdatną do picia
Górskie wędrówki - poza tym, że dostarczają emocji oraz pozwalają cieszyć oko różnorodnymi i pięknymi krajobrazami - są męczące. Zmęcze...
Odkąd pamiętam, ośmiotysięczniki i cały świat himalaizmu jawiły mi się jako obraz wręcz mistyczny. Świat, w którym śmiałkowie o nieprzeciętnych umiejętnościach przekraczają granice ludzkiej wytrzymałości po to, by okiełznać górę, realizując swoje cele, ambicje i marzenia. Piękny, wręcz wyidealizowany świat, o którym czytałam z otwarta japą. Im mocniej się jednak zaczęłam zagłębiać w tematykę wysokogórską, tym głębsza rysa zaczęła pojawiać się na tym nieskazitelnym obrazie, jakie wytworzyła sobie moja głowa.
Po ostatniej lekturze Dramatu Braci Messnerów, sięgnęłam po kolejną pozycję z serii o tej ciemniejszej stronie gór Wydawnictwa Sklep Podróżnika - "Zbrodnie na Evereście".
Choć tytuł może sugerować, że będziemy mieli do czynienia z fikcją literacką, będącą kolejną, czysto rozrywkową powieścią kryminalną, to niestety - mamy tutaj do czynienia z prawdziwymi wydarzeniami, które rozgrywały się i... rozgrywają na zboczach najwyższych gór świata. I choć nikt nikomu bezpośrednio nie zasunął kosy w plecy, to niektóre przypadki śmierci, czy postępowanie różnych ludzi w historii himalaizmu można pojmować w charakterze zbrodni i dramatu, jakie zrodziły się z chorych ludzkich ambicji.
Michael Kodas - dziennikarz, fotograf i autor tejże książki - poszukując odpowiedzi na pytanie, co takiego jest w Evereście, że tak przyciąga wielu śmiałków, dochodzi do wniosku, który dobitnie pokazuje, że dla niektórych wspinaczy osiągnięcie celu wiąże się z postawieniem na szali najwyższej wartości - życia. Nie tylko swojego, ale również innych. Współtowarzyszy, członków innych wypraw, podopiecznych.
Motywem przewodnim tej książki jest historia Nilsa Antezany - wspinacza pozostawionego przez opłaconego przewodnika na pewną śmierć podczas zejścia z najwyższej góry świata - Everestu.
Autor nie podaje nam jednak wszystkiego na tacy. Mimo faktów, tworzy opowieść bardzo intrygującą, w którą chcemy się zagłębić, by poznać jej wszystkie kulisy. Również te związane ze śledztwem prowadzonym przez córkę Nilsa.
W historię Antezany Kodas wplata relację z wyprawy na Everest, w której sam brał udział i miał możliwość obserwacji różnych sytuacji i zachowań ludzkich. Autor przerwał swoją wspinaczkę w obawie o własne życie. Czy chodziło o złe warunki atmosferyczne, przenikliwe zimno, niedostateczne warunki fizyczne? Bynajmniej. To inni uczestnicy tej wyprawy stali się dla niego zagrożeniem.
Biorąc "na warsztat" historię Antezany i bogatszy o własne doświadczenia, autor zadaje sobie trud prześwietlenia różnych wypraw, jakie miały miejsce. I choć wypraw było mnóstwo, a ich górskie cele były różne, to łączyła je jedna - ale bardzo niechlubna - cecha. Ludzkie zachowania, które etykę i partnerstwo miały głęboko w poważaniu.
Obojętność, brak odpowiedzialności, porzucanie przez przewodników (żeby nie było - opłaconych ciężkimi pieniędzmi), a nawet kradzieże. Co trzeba mieć głowie i jakie skurwysyństwo uprawiać, by do zaspokojenia swoich ambicji narazić innych członków wypraw, pozbawiając ich jedzenia, czy sprzętu, "pożyczając" sobie na wieczne nieoddanie, co się komu podobało?!
Wiadomo, że w każdym środowisku znajdzie się jakaś czarna owca, działająca ze szkodą dla innych i psująca wizerunek. Przeraża więc nie sam fakt, że takie sytuacje mają miejsce, ale to, że nie są to przypadki odosobnione, a zachowania, które wpisują się we wspinaczkową codzienność.
Coś w stylu: mam chęć zdobyć dużą górę, ale nie mam hajsu, więc temu skubnę butlę z tlenem, temu podprowadzę żarcie, innemu leki, a od jeszcze innego "przygarnę" linę, czy lepsze ubranie. I będę zdobywcą wszech czasów.
Po lekturze tej książki moja wizja wspinaczkowego idealizmu została brutalnie zatarta i przydeptana przez chciwość, wyrachowanie oraz bezwzględność. W trakcie czytania nie raz i nie dwa kręciłam głową z niedowierzania, więc jeśli żyjecie wysokogórskimi ideałami, przeczytajcie i zweryfikujcie swoje pojęcie. Jeśli macie więcej świadomości niż ja miałam przed lekturą, przeczytajcie również, bo warto. Bo to kawał dobrej literatury faktu, a autor zrobił robotę.
Życie ludzkie jest bez porównania ważniejsze niż dotarcie na jakikolwiek szczyt. ~ Edmund Hillary, pierwszy zdobywca EverestuPiękne słowa. Czy to więc możliwe, by bazy u stóp tych najwyższych gór pełne były zepsucia i ludzi pozbawionych jakichkolwiek skrupułów? Okazuje się, że tak, a niechlubne przypadki wcale nie są pojedyncze.
Po ostatniej lekturze Dramatu Braci Messnerów, sięgnęłam po kolejną pozycję z serii o tej ciemniejszej stronie gór Wydawnictwa Sklep Podróżnika - "Zbrodnie na Evereście".
Choć tytuł może sugerować, że będziemy mieli do czynienia z fikcją literacką, będącą kolejną, czysto rozrywkową powieścią kryminalną, to niestety - mamy tutaj do czynienia z prawdziwymi wydarzeniami, które rozgrywały się i... rozgrywają na zboczach najwyższych gór świata. I choć nikt nikomu bezpośrednio nie zasunął kosy w plecy, to niektóre przypadki śmierci, czy postępowanie różnych ludzi w historii himalaizmu można pojmować w charakterze zbrodni i dramatu, jakie zrodziły się z chorych ludzkich ambicji.
Michael Kodas - dziennikarz, fotograf i autor tejże książki - poszukując odpowiedzi na pytanie, co takiego jest w Evereście, że tak przyciąga wielu śmiałków, dochodzi do wniosku, który dobitnie pokazuje, że dla niektórych wspinaczy osiągnięcie celu wiąże się z postawieniem na szali najwyższej wartości - życia. Nie tylko swojego, ale również innych. Współtowarzyszy, członków innych wypraw, podopiecznych.
Motywem przewodnim tej książki jest historia Nilsa Antezany - wspinacza pozostawionego przez opłaconego przewodnika na pewną śmierć podczas zejścia z najwyższej góry świata - Everestu.
Autor nie podaje nam jednak wszystkiego na tacy. Mimo faktów, tworzy opowieść bardzo intrygującą, w którą chcemy się zagłębić, by poznać jej wszystkie kulisy. Również te związane ze śledztwem prowadzonym przez córkę Nilsa.
W historię Antezany Kodas wplata relację z wyprawy na Everest, w której sam brał udział i miał możliwość obserwacji różnych sytuacji i zachowań ludzkich. Autor przerwał swoją wspinaczkę w obawie o własne życie. Czy chodziło o złe warunki atmosferyczne, przenikliwe zimno, niedostateczne warunki fizyczne? Bynajmniej. To inni uczestnicy tej wyprawy stali się dla niego zagrożeniem.
Biorąc "na warsztat" historię Antezany i bogatszy o własne doświadczenia, autor zadaje sobie trud prześwietlenia różnych wypraw, jakie miały miejsce. I choć wypraw było mnóstwo, a ich górskie cele były różne, to łączyła je jedna - ale bardzo niechlubna - cecha. Ludzkie zachowania, które etykę i partnerstwo miały głęboko w poważaniu.
Obojętność, brak odpowiedzialności, porzucanie przez przewodników (żeby nie było - opłaconych ciężkimi pieniędzmi), a nawet kradzieże. Co trzeba mieć głowie i jakie skurwysyństwo uprawiać, by do zaspokojenia swoich ambicji narazić innych członków wypraw, pozbawiając ich jedzenia, czy sprzętu, "pożyczając" sobie na wieczne nieoddanie, co się komu podobało?!
Wiadomo, że w każdym środowisku znajdzie się jakaś czarna owca, działająca ze szkodą dla innych i psująca wizerunek. Przeraża więc nie sam fakt, że takie sytuacje mają miejsce, ale to, że nie są to przypadki odosobnione, a zachowania, które wpisują się we wspinaczkową codzienność.
Coś w stylu: mam chęć zdobyć dużą górę, ale nie mam hajsu, więc temu skubnę butlę z tlenem, temu podprowadzę żarcie, innemu leki, a od jeszcze innego "przygarnę" linę, czy lepsze ubranie. I będę zdobywcą wszech czasów.
Po lekturze tej książki moja wizja wspinaczkowego idealizmu została brutalnie zatarta i przydeptana przez chciwość, wyrachowanie oraz bezwzględność. W trakcie czytania nie raz i nie dwa kręciłam głową z niedowierzania, więc jeśli żyjecie wysokogórskimi ideałami, przeczytajcie i zweryfikujcie swoje pojęcie. Jeśli macie więcej świadomości niż ja miałam przed lekturą, przeczytajcie również, bo warto. Bo to kawał dobrej literatury faktu, a autor zrobił robotę.
Odkąd pamiętam, ośmiotysięczniki i cały świat himalaizmu jawiły mi się jako obraz wręcz mistyczny. Świat, w którym śmiałkowie o nieprze...
Choć w ostatnich latach znacząco wzrosła świadomość o konieczności zadbania o odpowiednie nawodnienie organizmu, poniższy dialog towarzyszy mi bardzo często, a moja odpowiedź nadal budzi zdziwienie.
- Dlaczego ty ciągle pijesz wodę, zieloną herbatę, etc.?- Ponieważ nie chcę dopuścić do odwodnienia, bo wtedy po prostu źle się czuję.- Aha. Ale to nie wystarczy ci, jak się napijesz raz, a porządnie?
No i nie wystarczy raz, a porządnie. W ogóle sobie tego nie potrafię wyobrazić. Porządnie, czyli jak? Wypić na raz dwa kubki, całą butelkę, a może baniak? Kompletny bezsens. Dlatego tak ważne jest regularne dostarczanie płynów naszym organizmom, by móc cieszyć się dobrym samopoczuciem.
Nie tylko na co dzień, ale również - a może przede wszystkim - w górach i w trakcie różnej maści aktywności fizycznych.
Turystyka górska i wycieczki piesze to, oprócz frajdy i relaksu, wysiłek fizyczny, który nasz organizm zawsze odczuje i aby dobrze funkcjonować potrzebuje papu i piciu. Zawsze, nawet podczas krótkich wypadów, mimo, że nie zawsze odczuwamy pragnienie, czy potrzebę zjedzenia czegokolwiek. O utratę energii oraz odwodnienie jednak nie trudno, o czym sama się kilka razy przekonałam, gdy nie chciało mi się sięgać do plecaka po wodę, czy przekąskę, bo czułam się na siłach, a cel był już blisko. Teraz wiem, że nie było to mądre z mojej strony, bo skutki takiego postępowania szybko dały o sobie znać, psując komfort dalszej wędrówki.
Parafrazując hasło mądry Polak po szkodzie, napiszę, że mądry górołaz po odwodnieniu, kiedy poczuł, jak siły odjeżdżają, a w gębie zaczyna być sucho, jakbyśmy właśnie obudzili się na kacu po całonocnej imprezie.
Jak mądrze uzupełniać płyny podczas górskich wędrówek?
Przede wszystkim nie czekać, aż zachce się pić. I nie chodzi tutaj o samą ochotę na napój, wodę, czy herbatę, a o odczuwanie pragnienia. To pierwsza oznaka odwodnienia.
Oczywiście, aby móc płyny uzupełnić, trzeba być na to przygotowanym, a więc trochę podźwigać, bo w zależności od warunków atmosferycznych, temperatury i długości trasy będziemy potrzebować picia mniej lub więcej. Moim zdaniem 1,5 litra to absolutne minimum, w które trzeba być zaopatrzonym, lub mieć pewność, że dokupimy/uzupełnimy potrzebne napoje, czy wodę w schronisku na szlaku. Na krótką i lekką wycieczkę taka ilość będzie wystarczająca.
Jeśli jednak w planach mamy dłuższe łazęgowanie w bardziej wymagającym terenie, gdzie będziemy narażeni na większe zmęczenie, musimy liczyć się z tym, że organizm dużo szybciej zacznie tracić swoje zapasy wody - szybszy oddech i pocenie robią swoje. Utraconą wodę trzeba uzupełnić, więc szybko zaczniemy odciążać nasze plecaki.
Ponieważ w czasie intensywnego marszu temperatura rośnie, ciało broniąc się przed przegrzaniem, włącza chłodzenie w postaci wypacania właśnie. Tym sposobem w ciągu godziny organizm może odprowadzić od pół do litra wody, a w skrajnych warunkach - upał, duży wysiłek - nawet do trzech litrów. Biorąc to pod uwagę, najlepiej wypijać średnio pół litra wody lub innego płynu na godzinę wysiłku - intensywnego marszu, ostrych podejść, etc.
Co również ważne, a o czym mało osób pamięta, to fakt, że uzupełnianie płynów powinno przebiegać w trzech etapach. Należy zadbać o poziom nawodnienia jeszcze przed wyruszeniem na szlak, by po pierwszym wysiłku organizm miał z czego czerpać. Popijamy w trakcie, by wszystkie trybiki mogły pracować bez przeszkód, a po zakończonym marszu również nie rozstajemy się z napitkiem, tak by organizm mógł odrobić straty. Tutaj też przyda się delikatne wzbogacenie wody multiwitaminą, czy wypicie izotoniku.
Nie ma się więc co dziwić, że woda odrywa tak ważną rolę w funkcjonowaniu organizmu, a hasła, że bez niej nie ma życia atakowały nas już w pierwszych podręcznikach do biologii, czy przyrody. Tak jest w istocie, a odwodnienie potęguje zmęczenie i zniechęcenie w czasie marszu. Do tego dochodzi pragnienie, uczucie ciężkich i obrzmiałych nóg, a nawet bóle mięśni, które często mylone są z zakwasami.
Ręka w górę, kto choć raz nie powiedział po intensywnym wypadzie: Ło esssuuuu, ale mam zakwasy. Wszystko mnie boli. Nie widzę. No właśnie...
Tak więc, napijmy się! Niech nam się zdrowo i komfortowo łazęguje.
Tak więc, napijmy się! Niech nam się zdrowo i komfortowo łazęguje.
Zdjęcie pochodzi z pixabay.com, CC0, adriankirby
Choć w ostatnich latach znacząco wzrosła świadomość o konieczności zadbania o odpowiednie nawodnienie organizmu, poniższy dialog towarzy...
Już wiemy, że pogoda w górach bywa bardziej zmienna niż cała gromada kobiet z PMS razem wziętych. Przyjemne ciepło przeplata się z zimno pizgającym złem, a okresy wyjątkowo suche z deszczowymi, serwując nam istny pogodowy kalejdoskop. I weź tu się człowieku wstrzel w okienko. No i oczywiście byłoby najlepiej, aby trwało ono tyle, ile czasu zamierzamy na górskim szlaku spędzić.
W jednym z ostatnich wpisów, podzieliłam się kilkoma wskazówkami, jak przewidywać pogodę w górach. Wszystko fajnie, pięknie, bo to wiedza sprawdzona i przydatna, aczkolwiek posiłkować się nią można już na miejscu, bo - nie oszukujmy się - jeśli ktoś gna w góry z odleglejszych terenów, to przecież nie będzie obserwował chmur, czy innych zjawisk w miejscu swojego zamieszkania. Jego obserwacje będą tyle warte, co przepowiednie z fusów, lub te z audiotele, wprost od Wróżbity Macieja. Nie tędy droga.
W jednym z ostatnich wpisów, podzieliłam się kilkoma wskazówkami, jak przewidywać pogodę w górach. Wszystko fajnie, pięknie, bo to wiedza sprawdzona i przydatna, aczkolwiek posiłkować się nią można już na miejscu, bo - nie oszukujmy się - jeśli ktoś gna w góry z odleglejszych terenów, to przecież nie będzie obserwował chmur, czy innych zjawisk w miejscu swojego zamieszkania. Jego obserwacje będą tyle warte, co przepowiednie z fusów, lub te z audiotele, wprost od Wróżbity Macieja. Nie tędy droga.
Już wiemy, że pogoda w górach bywa bardziej zmienna niż cała gromada kobiet z PMS razem wziętych. Przyjemne ciepło przeplata się z zimno pi...
To, że człowiek chce sobie dogadzać, nikogo nie dziwi, a fakt, że Polacy lubią sobie zrobić dobrze również podróżniczo, jest oczywisty. Lubimy zwiedzać, poznawać nowe miejsca i wracać do tych ukochanych zakątków. Jeśli ktoś twierdzi, że za tym nie przepada - kłamie. Ja w każdym razie w takie stwierdzenia nie wierzę. Być może ta niechęć wynika z braku pomysłów na to, co, gdzie, kiedy i z kim. Na to jednak bardzo szybko można znaleźć lekarstwo, bo na wyciągnięcie ręki inspiracji jest tyle, że czasem ciężko je ogarnąć.
To, że człowiek chce sobie dogadzać, nikogo nie dziwi, a fakt, że Polacy lubią sobie zrobić dobrze również podróżniczo, jest oczywist...
Jeszcze miesiąc temu, chociażby na Radziejowej, z uporem maniaka jej szukaliśmy. W końcu jednak w całej swej łaskawości raczyła uraczyć nas swoją obecnością i oto jest - wiosna. Wykorzystując więc skrzętnie jej dobroduszność i grając trochę w ruletkę z pogodą ruszyliśmy nasze szanowne zadki na niedzielny spacer po pagórach. W rezultacie dołożyliśmy kolejną małą cegiełkę do Korony.
Szlakowskaz w Pokrzywnej
Patrząc na szczyty, które nam zostały, chwilowy wybór padła na dwa - Wysoką Kopę w Izerach i Biskupią Kopę w Górach Opawskich. Ponieważ jednak prognozy przewidywały w Górach Izerskich rzucanie żabami, a nawet nie wykluczały burz, zapadła decyzja o wypadzie na Biskupią Kopę. Coś i tam wprawdzie miało padać, ale po południu, więc oceniliśmy, że się wyrobimy i wrócimy suchą stopą. Decyzja okazała się trafiona.
Jeszcze miesiąc temu, chociażby na Radziejowej , z uporem maniaka jej szukaliśmy. W końcu jednak w całej swej łaskawości raczyła uraczyć na...
